Nhiều chính sách mới có lợi cho người dân

Hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 88/2024 quy định chi tiết về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, với nhiều quy định mới có lợi hơn cho dân.

Người dân bốc thăm nền tái định cư tại huyện Phụng Hiệp.

Thêm hình thức bồi thường

Một điểm đáng chú ý của Luật Đất đai năm 2024 liên quan đến chính sách bồi thường là người dân có đất nông nghiệp bị thu hồi được quyền lựa chọn nhiều hình thức nhận bồi thường.

Cụ thể, là các hình thức bồi thường bằng đất nông nghiệp, bằng tiền, bằng nhà ở hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất bị thu hồi (khoản 1, Điều 96, Luật Đất đai 2024).

Trước đây, theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp để thực hiện dự án thì người dân chỉ được bồi thường bằng tiền hoặc bằng đất có cùng mục đích sử dụng là đất nông nghiệp.

Với quy định mới, từ ngày 1-8-2024, người dân bị thu hồi đất có thêm lựa chọn phù hợp với nhu cầu của mình. Hình thức “bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất bị thu hồi” cũng được áp dụng để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất ở, đất phi nông nghiệp (tại khoản 1 Điều 98; khoản 1, Điều 99).

Nghị định 88 cũng quy định chi tiết về cách tính giá đất để tính tiền sử dụng đất, thuê đất khi bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất được bồi thường nêu trên.

Trong trường hợp có giá trị chênh lệch giữa tiền bồi thường, hỗ trợ về đất với tiền sử dụng đất, tiền thuê đất mà người có đất bị thu hồi phải nộp khi được giao đất, thuê đất khác hoặc tiền mua nhà ở xã hội, Nghị định 88 cũng quy định cụ thể cách xử lý.

Đồng thời, giao UBND cấp tỉnh căn cứ quỹ đất, quỹ nhà và tình hình thực tế tại địa phương để quy định tỷ lệ quy đổi, điều kiện bồi thường bằng đất trong trường hợp nêu trên.

Nhiều quyền lợi hơn cho người dân tái định cư

Với Luật Đất đai mới, không chỉ người dân được quyền chủ động lựa chọn nhiều hơn về các hình thức bồi thường mà chính sách tái định cư cũng được quy định thông thoáng hơn.

Theo ông Bùi Văn Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường, một trong những điểm mới đáng chú ý là quy định ưu tiên vị trí tái định cư thuận lợi cho người có đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ và người có công với cách mạng. Cụ thể, khoản 7, Điều 111, Luật Đất đai 2024 nêu rõ: “Ưu tiên vị trí thuận lợi cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ở kết hợp với kinh doanh dịch vụ, người có đất thu hồi là người có công với cách mạng”

Ngoài ra, luật cũng quy định phải hoàn thành việc tái định cư trước khi khu hồi đất tại khoản 6, Điều 91, Luật Đất đai 2024: “Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất”.

Bên cạnh đó, tại Nghị định đã quy định chi tiết về suất tái định cư tối thiểu, giao UBND cấp tỉnh quy định cụ thể về suất tái định cư tối thiểu bằng đất ở, nhà ở, bằng nhà ở và bằng tiền.

Ông Bùi Văn Hải cho rằng, một điểm mới có lợi cho người dân là tại Nghị định 88 cũng quy định cụ thể về trường hợp khi Nhà nước thu hồi đất ở để làm dự án trong thửa đất có nhà ở mà người bị thu hồi đất có nhu cầu tái định cư tại chỗ thông qua việc hoán đổi phần đất nông nghiệp phía sau (trong cùng thửa đất nhưng không bị thu hồi) thì đều được chấp nhận.

Theo đó, người dân sẽ được bố trí tái định cư bằng cách chuyển mục đích phần đất nông nghiệp phía sau sang đất ở theo hạn mức giao đất ở được quy định trong Luật Đất đai 2024. Cùng với đó, người dân có đất bị thu hồi cũng sẽ được miễn tiền sử dụng đất khi thực hiện chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở trong trường hợp này.

Đ.B