Nhọc nhằn thi hành án dân sự trong bản án hình sự

Thời gian qua, công tác thi hành án dân sự gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là trong quá trình thi hành phần trách nhiệm dân sự trong các bản án hình sự. Điều này, đặt ra thách thức cho cơ quan thi hành án và cả người được thi hành án.

Lãnh đạo cơ quan THADS chia sẻ khó khăn trong việc thi hành phần trách nhiệm dân sự trong bản án hình sự.

Vừa qua, ông Nguyễn Phi Long, ngụ xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy, phản ánh đến Báo Hậu Giang về việc gia đình ông chậm được thi hành phần trách nhiệm dân sự trong bản án của tòa.

 Cụ thể, ông Long cho biết, theo bản án, ông Nguyễn Văn An, ngụ xã Hỏa Lựu, thành phố Vị Thanh (hiện đang chấp hành án) có nghĩa vụ phải cấp dưỡng cho cháu Q., (sinh năm 2021, do ông Long làm đại diện), với mức cấp dưỡng hàng tháng là 2 triệu đồng cho đến khi cháu Q. được 18 tuổi. Tuy nhiên, sau khi nộp đơn yêu cầu từ tháng 3-2023 đến nay, gia đình ông vẫn chưa được thi hành án.

 “Gia đình tôi rất khó khăn, hiện phải nuôi cháu nhỏ, trong khi chỉ có mình tôi là lao động chính. Vì vậy, khi nộp đơn yêu cầu thi hành án, tôi rất mong cơ quan thi hành án sớm vào cuộc để thi hành phần tiền giúp gia đình, nhưng đến nay, vẫn chưa có kết quả”, ông Long chia sẻ.

Đối với trường hợp ông Long, Cục THADS tỉnh thông tin, sau khi tiếp nhận đơn yêu cầu, ngày 27-3-2023, Cục THADS tỉnh đã ra quyết định thi hành án. Đến ngày 6-4-2023, chấp hành viên xác minh điều kiện thi hành án tại xã Hỏa Lựu, thành phố Vị Thanh, thì được biết gia đình ông An hiện có phần đất khoảng 1.000m2, gồm căn nhà cấp 4 diện tích 60m2 và phần đất còn lại thuộc đất trồng cây lâu năm do bà C., là vợ ông An đứng tên, nguồn gốc đất do ông L., cha ruột bà C. cho.

Đến ngày 31-7-2023, chấp hành viên ban hành thông báo về việc khởi kiện xác định quyền sở hữu của người phải thi hành án trong khối tài sản chung. Theo đó, ông An và bà C. có quyền yêu cầu tòa án xác định phần quyền sở hữu tài sản, phần quyền sử dụng đất của người phải thi hành án trong khối tài sản chung để làm cơ sở cho việc thi hành án.

Đồng thời, hướng dẫn ông Long làm đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân thành phố Vị Thanh, để yêu cầu tòa giải quyết xác định phần sở hữu của ông An trong khối tài sản chung với bà C. Tuy nhiên, đến nay, Tòa án nhân dân thành phố Vị Thanh chưa trả lời, nên ông Nguyễn Phi Long khiếu nại.

Trước đó, ông Phạm Hồng Thái, ngụ ấp Thạnh Lợi, xã Hỏa Lựu, thành phố Vị Thanh, là người giám hộ của ông Phạm Quốc Minh, phản ánh việc Chi cục THADS thành phố Vị Thanh chậm thi hành phần trách nhiệm dân sự trong Bản án hình sự phúc thẩm số 92/2023 ngày 27-11-2023 của Tòa án nhân dân tỉnh.

Theo ông Thái, bản án buộc bà Phạm Cẩm Tiên và ông Trần Minh Long, ngụ phường VII, thành phố Vị Thanh, có trách nhiệm liên đới bồi thường cho ông Phạm Quốc Minh số tiền 62 triệu đồng. Tuy nhiên, sau hơn 3 tháng yêu cầu, cơ quan thi hành án vẫn chưa thể thực thi bản án.

Ông Trần Thanh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục THADS thành phố Vị Thanh, cho biết, sau khi tiếp nhận đơn yêu cầu thi hành án, chi cục đã phân công chấp hành viên tiến hành các bước xác minh điều kiện thi hành án. Song, do phần tài sản của người phải thi hành án hiện được thế chấp tại ngân hàng, nên cơ quan thi hành án gặp khó trong việc thực hiện các thủ tục kê biên, bán đấu giá tài sản là quyền sử dụng đất.

Thông tin từ Cục THADS tỉnh, đầu năm đến nay, tổng số án liên quan đến phần trách nhiệm dân sự trong bản án, quyết định hình sự đối với người đang chấp hành án phạt tù là 1.198 việc, số tiền 210 tỉ đồng, chiếm tỷ lệ 14,71% về việc và 7,47% về tiền trên tổng số việc và tiền phải thi hành trên địa bàn. Trong đó, số thi hành xong 450 việc, số tiền 2,3 tỉ đồng, đạt tỷ lệ 37,59% về việc và 1,12% về tiền.

Thực tế nguyên nhân của tình trạng tồn đọng được xác định là do người phải thi hành án không có tài sản để thi hành; sau khi chấp hành xong hình phạt tù không trở về địa phương, chính quyền địa phương không xác định được nơi cư trú, không có nghề nghiệp ổn định. Mặt khác, một số tài sản của người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù là tài sản chung, nên khó phân chia, giải quyết.

Hiện nay, theo khoản 1, Điều 74, Luật Thi hành án dân sự năm 2014 quy định: Trường hợp chưa xác định được phần quyền sở hữu tài sản, phần quyền sử dụng đất của người phải thi hành án trong khối tài sản chung để thi hành án, thì chấp hành viên phải thông báo cho người phải thi hành án và những người có quyền sở hữu chung đối với tài sản, để họ tự thỏa thuận phân chia tài sản chung; hoặc yêu cầu tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

Dù luật quy định rất chặt chẽ, nhưng theo các cơ quan THADS, trong trường hợp này, người phải thi hành án thì đang chấp hành án phạt tù; còn những người có nghĩa vụ liên quan (đồng sở hữu tài sản) cũng không khởi kiện yêu cầu tòa án phân chia, xác định quyền sở hữu tài sản, khiến cho việc thi hành bản án giậm chân tại chỗ.

Cục trưởng Cục THADS tỉnh Lê Phước Toàn cho rằng, để giải quyết vấn đề này, cơ quan thi hành án sẽ tập trung nguồn lực để tổ chức phân loại và xác minh điều kiện thi hành án; đồng thời, chỉ đạo chấp hành viên đẩy nhanh tiến độ trong việc thực hiện kê biên, xử lý tài sản đưa ra bán đấu giá.

Cùng với đó, tiếp tục quán triệt đến từng chấp hành viên thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ, góp phần đảm bảo giải quyết hiệu quả hơn loại án trên.

B.B