Phối hợp tốt để bảo vệ quyền lợi người yếu thế

Thời gian qua, hoạt động phối hợp giữa Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân các cấp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh (Sở Tư pháp) có nhiều chuyển biến tích cực. Qua đó, góp phần bảo vệ tốt quyền, lợi ích hợp pháp cho các đối tượng yếu thế.

Trợ giúp viên pháp lý tham gia bào chữa trong một vụ án.

Thống kê của Hội đồng Phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh, trong giai đoạn từ năm 2019-2021, các trợ giúp viên pháp lý và luật sư cộng tác viên đã tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho 422 lượt người được trợ giúp pháp lý. Trong đó, có 308 trường hợp được các cơ quan tiến hành tố tụng gửi công văn yêu cầu.

Ông Vũ Anh Quân, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, cho biết: Nhận thức được tầm quan trọng của công tác TGPL trong hoạt động tố tụng, thời gian qua, trung tâm cùng với các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh đã tích cực tổ chức tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các quy định pháp luật về TGPL với nhiều hình thức như thông qua các buổi hội nghị, hoạt động truyền thông TGPL, các buổi sinh hoạt TGPL và các tài liệu về pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức và người dân.

Theo trung tâm này, hiện nay việc cử trợ giúp viên pháp lý và luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng được thực hiện theo đúng quy định về thời gian và chất lượng. Theo đó, các điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đã hướng dẫn thủ tục, giải thích cho người bị tạm giam, tạm giữ, bị can, bị cáo và các đương sự khác về quyền và nghĩa vụ của họ theo quy định của pháp luật, quyền được TGPL và tiếp cận các thông tin về TGPL.

Đặc biệt, khi có trường hợp thuộc đối tượng được TGPL, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ có văn bản đề nghị hội đồng và Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh cử trợ giúp viên pháp lý hoặc luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng để đại diện bào chữa, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho bị can, bị cáo và các đương sự khác.

Viện kiểm sát nhân dân tỉnh thông tin, hiện nay khi tiến hành hỏi cung bị can, điều tra viên và kiểm sát viên sẽ luôn hướng dẫn, giải thích quyền về TGPL cho các đối tượng, nhằm đảm bảo không để xảy ra trường hợp nằm trong nhóm được hưởng TGPL nhưng không tiếp cận được với những hình thức TGPL.

Đặc biệt, trong quá trình tham gia tố tụng, các trợ giúp viên pháp lý và luật sư cộng tác viên của Trung tâm TGPL Nhà nước đều được cơ quan tiến hành tố tụng tạo điều kiện thuận lợi để nghiên cứu hồ sơ, tiếp xúc với bị can và đương sự, nhằm đảm bảo cho công tác trợ giúp pháp lý được thực hiện hiệu quả, có chất lượng.

Bên cạnh đó, về phía tòa án cũng sẽ thực hiện việc gửi lịch xét xử cho trung tâm TGPL để người thực hiện trợ giúp chủ động theo dõi, tham dự phiên tòa. Việc cấp giấy chứng nhận bào chữa; vào sổ đăng ký bảo vệ cho người thực hiện TGPL cũng được thực hiện đúng thời hạn, đảm bảo cho trợ giúp viên, luật sư, cộng tác viên khi tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong vụ án theo quy định.

Ông Phạm Tiến Dũng, thẩm phán Tòa án nhân dân huyện Phụng Hiệp, chia sẻ: “Đối với địa phương, các phiên tòa có trợ giúp viên pháp lý tham gia thì hiệu quả rất cao khi các đương sự được giải thích cặn kẽ quy định pháp luật. Đồng thời, quá trình tranh luận và những đề xuất của trợ giúp viên pháp lý, luật sư cộng tác viên cũng là cơ sở pháp lý giúp hội đồng xét xử xem xét, tham khảo trong lúc nghị án”.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác TGPL trong hoạt động tố tụng hiện nay vẫn còn một số hạn chế nhất định. Đơn cử như số lượng người được TGPL trong hoạt động tố tụng chủ yếu tập trung vào các vụ án hình sự là chính, đương sự trong các vụ việc dân sự, hành chính vẫn còn ít; công tác tuyên truyền tuy tích cực nhưng người dân còn ít quan tâm đến hoạt động TGPL vì chưa gặp phải vướng mắc về pháp luật,…

Khắc phục những hạn chế và nâng cao hơn nữa hiệu quả TGPL trong hoạt động tố tụng, ông Vũ Anh Quân cho biết, thời gian tới sẽ phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan tố tụng, khi phát hiện đối tượng thuộc diện TGPL thì sẽ hướng dẫn họ viết đơn, thủ tục yêu cầu TGPL và thông báo về Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh để kịp thời cử người thực hiện TGPL cho họ. Đồng thời, trung tâm cũng sẽ tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên sâu kỹ năng TGPL trong hoạt động tố tụng; tăng cường công tác truyền thông, phổ biến pháp luật về TGPL, nhằm đưa thông tin TGPL đến sâu rộng với người dân và các đối tượng được thụ hưởng.

Bài, ảnh: B.B