Tranh chấp lối đi chung giải quyết thế nào ?

Thời gian qua, tình trạng người dân tranh chấp lối đi chung diễn ra khá phổ biến. Đây được xem là một trong những vấn đề phức tạp bởi không chỉ liên quan đến nguồn gốc, ranh giới đất mà còn ảnh hưởng đến tình nghĩa giữa những người thân trong gia đình, hàng xóm láng giềng.

Người dân phản ánh một trường hợp tranh chấp lối đi chung đã nhiều năm.

Có những mâu thuẫn, tranh chấp lối đi chung kéo dài dù đã được chính quyền địa phương hòa giải nhưng các bên vẫn kiện tụng nhau ra tòa, gây sứt mẻ tình nghĩa đôi bên. Có nhiều vụ tranh chấp lối đi chỉ vì đương sự cho rằng đường đi nhờ lâu năm trở thành lối mòn là lối đi chung.

Đơn cử vừa qua, Báo Hậu Giang nhận được đơn của ông Đ., ngụ xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp, phản ánh việc tranh chấp lối đi chung với hộ bà X. hàng xóm của ông Đ.

Từ lâu, gia đình ông và bà X. sử dụng một con đường làm lối đi chung, tuy nhiên vào năm 2014, giữa gia đình ông và bà X. bắt đầu phát sinh tranh chấp phần đất có diện tích ngang 0,2m, dài 15,3m. Bởi quá trình sử dụng, bà X. đổ đất, rồi xây tường trên con đường đi chung, còn ông Đ. thì ngăn cản, bởi ông Đ. cho rằng, lối đi này thuộc thửa đất của vợ chồng ông. Từ đó hai bên phát sinh mâu thuẫn, ông Đ. trình báo cơ quan chức năng nhiều lần nhưng đến nay vẫn chưa thể giải quyết thỏa đáng.

Còn trước đó, Tòa án nhân dân huyện Phụng Hiệp cũng xét xử một vụ án về tranh chấp lối đi chung. Cụ thể, nguyên đơn ông L., yêu cầu bị đơn trả lại phần đất lấn chiếm có diện tích theo đo đạc thực tế 14,1m2; lý do nguyên đơn khởi kiện vì cho rằng bị đơn lấn ranh con hẻm mà nguyên đơn đã mở cho các hộ dân phía sau đất bị đơn ra vào Quốc lộ 61.

Phía bị đơn thì không đồng ý, cho rằng phần đất đang tranh chấp trước đây đã nhận chuyển nhượng của nguyên đơn bằng thỏa thuận miệng, với diện tích ngang 1m, dài 10m, nên bị đơn không đồng ý trả đất. Do các bên không thỏa thuận được phần đất con hẻm nêu trên nên phát sinh tranh chấp và phải nhờ tòa phán xử.

Trong thực tế, lối đi chung thường được hình thành từ lối mòn, sử dụng lâu năm; được các bên thỏa thuận tặng cho hoặc giao dịch mua bán trước đó. Lối đi chung được xem là diện tích đất đã cắt ra để các chủ sử dụng đất làm lối ra đường giao thông công cộng.

Luật sư Phan Văn Hùng, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh, cho biết, để xác định con đường có phải là lối đi chung hay không cần xem xét các tài liệu, chứng cứ và thể hiện ý chí giữa các bên. Phải làm rõ lối đi chung được hình thành từ bao giờ, có sẵn trên bản đồ hay chỉ là lối cho đi nhờ lâu dần thành đường mòn.

Cũng theo luật sư Hùng, có những trường hợp trước đây đã có giao dịch mua bán, tặng, cho… lối đi chung nhưng quá trình sinh sống phát sinh mâu thuẫn nên giữa hàng xóm đã xảy ra tranh chấp.

Còn theo bà Mạc Thị Chiên, Chánh án Tòa án nhân dân huyện Châu Thành A, tình trạng tranh chấp lối đi chung đang ngày càng phổ biến, bởi giá đất tăng khiến các tranh chấp về đất đai cũng gia tăng. Tuy nhiên, việc tranh chấp lối đi chung thường có diện tích không lớn nên đa phần chỉ vì những mâu thuẫn khác trước đó đã kéo theo các bên tranh chấp lối đi chung.

Theo bà Chiên, để giải quyết các tranh chấp liên quan đến lối đi chung, các bên cần tự thương lượng hoặc yêu cầu được hòa giải tại UBND cấp xã, phường, thị trấn theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai năm 2013. Trong trường hợp hòa giải không thành, các bên có thể khởi kiện ra tòa án.

Luật sư Phan Văn Hùng trao đổi thêm, theo quy định của Bộ luật Dân sự, trường hợp chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản liền kề dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ. Những chủ sở hữu bất động sản lân cận phải có nghĩa vụ tạo lối đi cho người có bất động sản bị vây bọc.

“Tuy nhiên, trong trường hợp xảy ra tranh chấp về lối đi, chính quyền địa phương cần có sự can thiệp sớm, giúp đôi bên hòa giải êm đẹp, tránh tình trạng kiện tụng ra tòa. Điều này không chỉ khiến các đương sự tốn nhiều thời gian, công sức, tiền bạc mà còn đánh mất nghĩa tình hàng xóm”, luật sư Hùng chia sẻ.

Bài, ảnh: B.B