Việc duy trì Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao là cần thiết

Dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) do Bộ Công an chủ trì xây dựng, trong đó dự thảo sửa đổi, bổ sung khoản 3, Điều 4 đề xuất theo hướng không quy định Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân (KSND) tối cao trong hệ thống cơ quan điều tra. Tuy nhiên, quan điểm của ngành kiểm sát tỉnh cần giữ nguyên quy định về Cơ quan điều tra Viện KSND tối cao như quy định hiện nay.

Quang cảnh Hội nghị lấy ý kiến các dự án luật do Công an tỉnh tổ chức.

Quan điểm trên được ông Phạm Chi Lăng, Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh, phân tích rõ tại Hội nghị lấy ý kiến các dự án luật do Công an tỉnh tổ chức mới đây. Cụ thể, theo ông Lăng, việc sắp xếp tinh gọn đầu mối cơ quan điều tra, Kết luận số 92-KL/TW ngày 12/3/2014 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW, ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị khóa IX về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, đã nêu: “Giữ nguyên hệ thống tổ chức các cơ quan điều tra chuyên trách tại Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Viện KSND tối cao, Viện kiểm sát quân sự Trung ương như hiện nay và sắp xếp tinh gọn đầu mối trong từng cơ quan, bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, không chồng chéo nhiệm vụ”.

 Như vậy, việc sắp xếp tinh gọn cơ quan điều tra là tinh gọn đầu mối các cơ quan điều tra trong từng cơ quan (Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Viện KSND tối cao) không phải là gom các cơ quan điều tra trong từng bộ, ngành lại với nhau, sẽ không bảo đảm sự khách quan, độc lập. Bên cạnh đó, theo Hiến pháp năm 2013, viện kiểm sát là cơ quan có chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp.

Với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn luật định, viện tham gia tất cả các hoạt động tố tụng tư pháp hình sự (từ giai đoạn tiếp nhận giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử cho đến giai đoạn thi hành án hình sự) và kiểm sát xét xử trong các lĩnh vực tố tụng dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động...

Mặt khác, viện cũng có nhiệm vụ trực tiếp giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại và tố cáo của các cơ quan tư pháp. Do vậy, viện kiểm sát là cơ quan duy nhất có điều kiện theo sát, nắm chắc các hoạt động giải quyết vụ việc, vụ án của các chủ thể tiến hành tố tụng. Với tính chất như vậy, viện có điều kiện để phát hiện, xử lý các tội phạm trong lĩnh vực tư pháp hiệu quả hơn các cơ quan khác. Việc giao cho viện kiểm sát có thẩm quyền điều tra các tội phạm trong lĩnh vực tư pháp như quy định hiện nay là phù hợp.

Cũng theo ông Phạm Chi Lăng, là một hệ thống cơ quan độc lập, Viện trưởng Viện KSND tối cao báo cáo kết quả công tác trực tiếp trước Quốc hội. Với chức năng hiện nay, viện kiểm sát có vai trò quan trọng trong kiểm soát quyền lực nhà nước nói chung và kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực tư pháp nói riêng. Việc Cơ quan điều tra Viện KSND tối cao thực hiện nhiệm vụ điều tra các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp và các tội phạm về tham nhũng chức vụ trong hoạt động tư pháp nhằm góp phần bảo đảm cho một nền tư pháp trong sạch, bảo vệ công lý, bảo đảm quyền con người, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới.

Cùng với đó, về cơ bản các cơ quan đều thực hiện nhiều chức năng, nhiệm vụ khác nhau, như: Bộ Công an vừa thực hiện chức năng điều tra, vừa tiến hành các hoạt động giám định tư pháp về hình sự, chức năng tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự; Bộ Quốc phòng quản lý toàn bộ hệ thống tư pháp trong quân đội (cả cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án quân sự...); tòa án nhân dân các cấp xét xử khách quan, nghiêm minh đối với người phạm tội, trong đó có cán bộ, công chức ngành tòa án vi phạm pháp luật. Dù thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau, nhưng các bộ, ngành đều làm tốt nhiệm vụ được giao và bảo đảm được sự khách quan.

Đối với ngành kiểm sát, kết quả công tác trong những năm qua luôn được Quốc hội ghi nhận, đánh giá thực hiện tốt nhiệm vụ điều tra, nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra đối với tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp và tội phạm tham nhũng, chức vụ trong hoạt động tư pháp, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội, không có trường hợp nào tòa án tuyên không phạm tội và luôn làm tốt công tác kiến nghị phòng ngừa vi phạm, tội phạm trong hoạt động tư pháp.

Từ những căn cứ nêu trên, việc tiếp tục quy định Cơ quan điều tra Viện KSND tối cao tiến hành điều tra tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp và tội phạm tham nhũng, chức vụ trong hoạt động tư pháp trong Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự là khách quan và cần thiết.

Đ.B