Xây dựng nhà ở riêng lẻ phải tuân thủ pháp luật

Pháp luật hiện hành đã quy định rõ các trường hợp bị cấm xây dựng, phải xin phép xây dựng và được miễn xin phép xây dựng mà người dân cần nắm rõ để tuân thủ thực hiện cho đúng khi có nhu cầu xây dựng nhà ở riêng lẻ.

Thực tế cho thấy, việc xây nhà ở là nhu cầu chính đáng, thiết yếu, nhưng quá trình xây dựng phải chấp hành đúng quy định pháp luật về đất đai, xây dựng. Vì vậy, khi muốn xây nhà ở, người dân cần chú ý khu vực đất có bị cấm xây dựng hay không, nhất là trường hợp đất nông nghiệp.

Theo quy định pháp luật, trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ tại khu vực nông thôn có quy mô dưới 7 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng sẽ được miễn giấy phép xây dựng.

Trường hợp nào bị cấm xây dựng

Vừa qua, UBND tỉnh nhận được khiếu nại của hộ bà Đoàn Thị Thanh Nghĩa, ngụ ấp Phú Nhơn, xã Đông Phú, huyện Châu Thành, yêu cầu được nâng giá bồi thường nhà từ 0% lên 90% do bị ảnh hưởng dự án Khu công nghiệp Sông Hậu.

Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng xác minh thực tế nhận thấy rằng, phần nhà của bà Nghĩa có diện tích 97m2, xây dựng trên đất nông nghiệp. Chưa kể, vào thời điểm xây dựng, bà Nghĩa bị UBND xã Đông Phú lập biên bản vi phạm hành chính. Do đó, căn cứ vào các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì trường hợp của bà Nghĩa không được bồi thường và cũng không được hỗ trợ.  

Ông Nguyễn Huy Cường, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cho biết, theo quy định của pháp luật về đất đai, việc sử dụng đất phải đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất. Nếu người dân muốn xây dựng nhà ở riêng lẻ trên đất nông nghiệp thì phải thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích sang đất ở. Việc chuyển đổi này phải tuân thủ quy định pháp luật, được địa phương cho phép, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế khi chuyển đổi và việc xây dựng nhà ở cũng phải xin phép.

Hiện nay, tại khoản 3, 4, Điều 12, Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi), quy định, nghiêm cấm các hành vi, như xây dựng công trình trong khu vực cấm xây dựng; công trình lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, khu di tích lịch sử - văn hóa và khu vực bảo vệ công trình khác theo quy định của pháp luật; công trình ở khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống, trừ công trình xây dựng để khắc phục những hiện tượng này.

Luật cũng nghiêm cấm xây dựng công trình không đúng quy hoạch xây dựng, trừ trường hợp có giấy phép xây dựng có thời hạn; vi phạm chỉ giới xây dựng, cốt xây dựng; xây dựng công trình không đúng với giấy phép xây dựng được cấp.

Khi nào được miễn và phải xin phép ?

Bên cạnh việc quy định về các trường hợp cấm xây dựng, pháp luật hiện hành cũng quy định cụ thể các trường hợp được miễn hoặc phải xin giấy phép xây dựng đối với công trình nhà ở riêng lẻ.

Theo luật sư Phan Văn Hùng, Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh, tại khoản 2, Điều 89, Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi) quy định, công trình được miễn giấy phép xây dựng, gồm: công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 7 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở miền núi, hải đảo thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng; trừ công trình, nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa…

“Như vậy, theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi), nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 7 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn thì được miễn giấy phép xây dựng. Còn nhà ở riêng lẻ đô thị khi người dân muốn xây dựng cần phải xin phép cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng”, ông Hùng cho biết thêm.

Cũng theo luật sư Hùng, tại khoản 2 và khoản 3, Điều 93, Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi) cũng quy định rõ, điều kiện cấp phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ tại đô thị phải phù hợp với mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai và quy chế quản lý kiến trúc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Đối với nhà ở riêng lẻ tại nông thôn khi xây dựng phải phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn.

Thực tế cho thấy, tình trạng xây dựng nhà ở tràn lan, trái quy hoạch, trên đất ao hồ, ruộng lúa, không tuân thủ các quy định về đất đai, xây dựng... vẫn còn diễn ra tại nhiều địa phương trong tỉnh. Do đó, thời gian tới, cần tăng cường hơn nữa trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý nhà nước về xây dựng, đất đai và tuyên truyền pháp luật để giúp người dân tuân thủ và thực hiện đúng quy định.

Đ.B