Xét xử án hành chính công tâm, khách quan, đúng luật định

Năm 2024, Tòa Hành chính Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh, thụ lý tổng số lượng án hành chính là 65 vụ (tăng 18 vụ), giải quyết 64 vụ, đạt tỷ lệ 98,46%, trong đó sơ thẩm là 63 vụ, phúc thẩm 2 vụ.

Để hiểu rõ hơn về kết quả giải quyết loại án này thời gian qua, phóng viên Báo Hậu Giang đã có cuộc trao đổi với bà Trịnh Thị Bích Hạnh (ảnh), Chánh Tòa Hành chính, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh.   

Bà đánh giá như thế nào về công tác giải quyết án hành chính của TAND hai cấp thời gian qua, thưa bà ? 

- Trong những năm qua, Hậu Giang đã có bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ thu hút vốn đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng, quy hoạch đô thị mở rộng các khu công nghiệp, đặc biệt là các trục cao tốc đi qua địa bàn. Mặc dù vậy, việc giải phóng mặt bằng, thu hồi bồi thường, tái định cư cho người có đất bị thu hồi ngày càng nhiều, kéo theo đó là các khiếu kiện quyết định hành chính và hành vi hành chính trong lĩnh vực bồi thường, giải phóng mặt bằng gia tăng.

Theo quy định, những quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND và chủ tịch UBND cấp huyện trở lên thuộc thẩm quyền giải quyết, xét xử của TAND cấp tỉnh. Việc thay đổi thẩm quyền giải quyết, xét xử này dẫn đến số lượng án hành chính ở cấp huyện giảm, số lượng án hành chính ở cấp tỉnh tăng lên đáng kể.

Thực tế cho thấy, án hành chính liên quan đến nhiều văn bản quy phạm pháp luật trong quản lý nhà nước, liên quan đến nhiều lĩnh vực, đòi hỏi thẩm phán phải nghiên cứu nhiều văn bản, quy định liên quan đến luật chuyên ngành. Đặc biệt, các quy định pháp luật về đất đai có nhiều quy định chưa rõ ràng, đòi hỏi phải có thời gian nghiên cứu và đối chiếu với các văn bản hướng dẫn khác, nên thời gian giải quyết án đôi lúc còn kéo dài.

Bên cạnh đó, việc chấp hành pháp luật tố tụng hành chính của người bị kiện cũng còn hạn chế. Căn cứ Điều 60 Luật Tố tụng hành chính quy định, người bị kiện chỉ được ủy quyền cho cấp phó của mình đại diện, trong khi đó khối lượng công việc của các cơ quan quản lý hành chính cấp huyện cũng nhiều, nên đôi lúc vắng mặt trong tiến trình tố tụng của tòa án. Ngoài ra, việc cung cấp chứng cứ chưa kịp thời, chậm thực hiện, đa phần đều do tòa án trong quá trình giải quyết phát hiện thiếu và yêu cầu mới cung cấp, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thời gian giải quyết án của tòa án và của những người tham gia tố tụng khác.

Trước thực trạng này, TAND tỉnh đã có những giải pháp gì để tạo đột phá trong giải quyết án hành chính hiện nay, thưa bà ?

- Được sự quan tâm của Thường trực Tỉnh ủy, TAND tối cao, thời gian qua, lãnh đạo TAND tỉnh đã triển khai thực hiện nhiều biện pháp, giải pháp đột phá quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ giải quyết, xét xử án hành chính, nhất là các vụ án phức tạp, có khiếu kiện đông người.

Cụ thể, lãnh đạo Tòa Hành chính đã chỉ đạo cán bộ công chức của tòa, tập trung xây dựng hồ sơ vụ án, thu thập chứng cứ, tổ chức đối thoại, phối hợp với các cơ quan hữu quan đẩy nhanh tiến độ giải quyết. Ngoài ra, đội ngũ thẩm phán, thư ký luôn nỗ lực phấn đấu, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong công việc, thường xuyên nghiên cứu, cập nhật các văn bản pháp luật mới để giải quyết đạt kết quả tốt, hạn chế sai sót. Nhờ giải pháp này trong năm 2024, Tòa Hành chính không có án bị hủy, sửa, góp phần vào thành tích thi đua chung của tập thể TAND tỉnh Hậu Giang.

Để đẩy nhanh tiến độ giải quyết án, chúng tôi cũng thường chủ động thu thập tài liệu, chứng cứ, không bị động chờ các cơ quan đến cung cấp; tăng cường đối thoại, tạo điều kiện thuận lợi để các đương sự đối thoại với nhau về việc giải quyết vụ án; tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm xét xử để nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng điều hành phiên tòa, tổ chức xét xử trực tuyến để tạo điều kiện thuận lợi cho các bên đương sự tham gia tố tụng… Nhờ đó, chất lượng và tiến độ giải quyết các vụ án hành chính tăng lên rõ rệt. Các vụ án hành chính phức tạp, đã được đưa ra giải quyết, xét xử dứt điểm.

Một vụ án hành chính được Tòa Hành chính TAND tỉnh xét xử.

Để nâng cao hơn nữa loại án này, bà có những giải pháp, đề xuất, kiến gì trong thời gian tới, thưa bà ?

- Tôi cho rằng, để nâng cao chất lượng giải quyết án hành chính, đảm bảo việc thực thi pháp luật, các cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị cần chỉ đạo đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát trong lĩnh vực giải quyết án hành chính; lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ cho tòa án và tham gia đối thoại, tranh tụng tại phiên tòa theo quy định. Cần có cơ chế giám sát trách nhiệm cung cấp tài liệu và tham gia tố tụng của UBND và Chủ tịch UBND.

Đồng thời, các cơ quan chức năng phải đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền pháp luật liên quan trực tiếp đến công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực, nhất là về đất đai. Qua đó giúp người dân nâng cao nhận thức về chính sách, pháp luật của Nhà nước, hạn chế khiếu kiện.

Bên cạnh đó, các cấp ủy, chính quyền cần tăng cường công tác đối thoại, vận động để người dân hiểu, đồng thuận, chấp hành nghiêm các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xử lý vi phạm hành chính… Cơ quan quản lý hành chính nhà nước cần thực hiện nghiêm bản án đã có hiệu lực pháp luật, chủ động tự thi hành bản án, tránh việc người dân bức xúc tiếp tục khiếu kiện hành chính, đồng thời làm suy giảm lòng tin của nhân dân với chính quyền địa phương, gây mất an ninh trật tự.

Trân trọng cảm ơn bà về cuộc trao đổi này !

Đ.BẢO thực hiện