Các thông tin về mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của tỉnh Hậu Giang

Văn phòng Tỉnh ủy vừa có thông báo về việc thực hiện kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đối với nội dung của Đảng ủy UBND tỉnh báo cáo xin ý kiến về dự thảo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp tỉnh Hậu Giang…

Những mốc thời giancụ thể

Theo đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy giao Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo rà soát, hoàn thiện dự thảo Đề án (câu từ, số liệu, bản đồ,...) trước khi triển khai tổ chức lấy ý kiến theo quy định.

Đề nghị các Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy phụ trách địa bàn có cuộc làm việc trao đổi với các đồng chí nguyên lãnh đạo cấp huyện, xã, phường, thị trấn nhằm quán triệt tinh thần chủ trương của Trung ương để có sự đồng thuận chung. Sau đó chỉ đạo tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với việc thành lập và đặt tên đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã mới; quán triệt rõ quan điểm, nguyên tắc, tiêu chí sắp xếp sáp nhập xã nhằm thực hiện mở rộng không gian để phát triển và phục vụ tốt cho Nhân dân vì lợi ích chung, phải đảm bảo gần dân, sát dân, tạo sự lan tỏa và đồng thuận cao nhất sau khi sắp xếp. Sớm tổ chức lấy ý kiến Nhân dân, hoàn thành trước ngày 17/4/2025.

Giao Sở Nội vụ hướng dẫn nội dung, cách thức, thời gian thực hiện lấy ý kiến Nhân dân, đảm bảo đúng theo hướng dẫn của Trung ương. Hoàn thành trước ngày 10/4/2025 trình Thường trực Ban Chỉ đạo ký, ban hành.

Đối với cấp xã tổ chức họp HĐND trước ngày 19/4/2025;

Cấp huyện họp HĐND trước ngày 21/4/2025;

Cấp tỉnh họp HĐND trước ngày 25/4/2025.

Hoàn thiện hồ sơ, Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của tỉnh Hậu Giang trình Chính phủ trước ngày 1/5/2025.

Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Sở Nội vụ tổ chức lấy ý kiến cán bộ, công chức, viên chức, người lao động về nguyện vọng sau khi sắp xếp ĐVHC và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp để có cơ sở sắp xếp công tác cán bộ sau khi sáp nhập tỉnh và xã.

Sự cần thiết phải sắp xếp ĐVHC cấp xã của tỉnh

Hậu Giang là tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, được thành lập năm 2004 theo Nghị quyết số 22/2003/QH11 ngày 26/11/2003 của Quốc hội. Tỉnh lỵ hiện nay là thành phố Vị Thanh cách Thành phố Hồ Chí Minh 240km về phía Tây Nam, cách thành phố Cần Thơ 40km theo Quốc lộ 61C. Tỉnh Hậu Giang hiện có 1.622,23km2 diện tích tự nhiên, dân số 997.880 người và mật độ dân số 615 người/km2 (tính đến 31/10/2024). Hậu Giang có 8 ĐVHC cấp huyện, gồm: 2 thành phố, 1 thị xã và 5 huyện. Tính đến nay, tổng số ĐVHC cấp xã toàn tỉnh là 75 đơn vị, trong đó có 51 xã, 13 phường và 11 thị trấn. Hậu Giang là một trong những trung tâm lúa gạo của miền Tây Nam bộ. Tỉnh có thế mạnh về cây lúa và cây ăn quả các loại, có nguồn thủy sản phong phú, chủ yếu tôm, cá nước ngọt và chăn nuôi gia súc, gia cầm... Tỉnh nổi tiếng với chợ nổi Ngã Bảy và nhiều di tích lịch sử cấp quốc gia như di tích Khởi Nghĩa Nam Kỳ, di tích Liên Hiệp Đình Chiến Nam Bộ, Căn cứ Tỉnh ủy Cần Thơ, di tích Tầm Vu, Đền thờ Bác Hồ...

Từ khi đất nước hoàn toàn thống nhất tới nay, các ĐVHC đã có nhiều lần thay đổi lớn. Đó là giai đoạn hợp nhất (1976-1986) và giai đoạn chia tách, thành lập mới các ĐVHC của 3 cấp tỉnh, huyện, xã từ cuối những năm 80, đầu thập kỷ 90 và kéo dài cho đến năm 2013 (khi Hiến pháp năm 2013 được ban hành). Đối với ĐVHC nói chung và các ĐVHC cấp huyện, cấp xã nói riêng, sự biến động thường xuyên các ĐVHC đã tác động trực tiếp đến hiệu quả quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động sản xuất, kinh doanh và cuộc sống của Nhân dân.

Quá trình chia tách, thành lập mới ĐVHC các cấp trong giai đoạn trước, khi nền kinh tế chưa phát triển, việc quản lý của chính quyền gần dân hơn, sau khi chia tách các đơn vị được sự đầu tư từ ngân sách nhà nước nên có những thay đổi mạnh mẽ về cơ sở hạ tầng, kinh tế - xã hội, đời sống người dân được cải thiện, an ninh trật tự - an toàn xã hội được đảm bảo.

Tuy nhiên, ngoài những mặt đạt được, việc chia tách ĐVHC có quy mô nhỏ không còn phù hợp khi trình độ phát triển của nền kinh tế nước ta đã đạt được trong thời kỳ đổi mới. Trong xu thế toàn cầu hóa cùng sự bùng nổ của thông tin truyền thông và công nghệ số hiện nay của thế giới, thì sự chia nhỏ ĐVHC dẫn đến phân tán các nguồn lực, tiềm năng phát triển của các địa phương, làm cho bộ máy nhà nước thêm cồng kềnh, tăng biên chế công chức, viên chức, gây lãng phí ngân sách cho đầu tư xây dựng trụ sở làm việc.

Để đáp ứng với yêu cầu thực tế cũng như khắc phục những bất cập của việc chia tách các ĐVHC trong thời gian qua, hiện tại có nhiều ĐVHC không đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số theo quy định. Đồng thời, để thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước quy định tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị Trung ương lần thứ 6 khóa XII; Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9/1/2023 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và Kết luận số 137-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp, tổ chức lại ĐVHC các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Do vậy, việc xây dựng Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của tỉnh Hậu Giang theo các văn bản hướng dẫn của Trung ương quy định, góp phần tinh gọn bộ máy, giảm chỉ tiêu công, giảm áp lực xã hội và mở rộng không gian phát triển đô thị, tạo dư địa mới, tập trung được nguồn lực đủ mạnh để mở ra nhiều phương hướng phát triển về mọi lĩnh vực theo các tiêu chí phát triển cao hơn, gắn với xây dựng địa phương hiện đại và cải thiện cuộc sống tốt hơn, tiện nghi hơn cho Nhân dân tại cơ sở.

Thực hiện Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đảm bảo phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm quốc phòng - an ninh và hội nhập quốc tế; đảm bảo tính tương thích, đồng bộ giữa Quy hoạch ĐVHC và các quy hoạch khác có liên quan.

Đáp ứng được yêu cầu xây dựng bộ máy chính quyền cấp cơ sở đảm bảo tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đơn giản các thủ tục hành chính, tập trung nguồn lực tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương, tránh phiền hà cho Nhân dân và giảm chi phí chi tiêu ngân sách nhà nước. Vì vậy việc sắp xếp ĐVHC cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Sắp xếp ĐVHC cấp xã của Hậu Giang là hoàn toàn phù hợp

Lý do sắp xếp lại ĐVHC cấp xã của tỉnh ngoài các cơ sở pháp lý còn do những đơn vị này có chung lịch sử hình thành, phát triển, tương đồng về truyền thống văn hóa, phong tục tập quán; khi sáp nhập sẽ mở rộng không gian phát triển công nghiệp, đô thị, nông nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch; tương đồng về kinh tế, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ và du lịch, du lịch về nguồn, du lịch tâm linh; mở rộng dư địa phát triển kinh tế - xã hội…

Việc thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp xã của tỉnh Hậu Giang là hoàn toàn phù hợp với Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; Kết luận số 137-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp, tổ chức lại ĐVHC các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp ĐVHС.

Tỉnh Hậu Giang xây dựng Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã nhận được sự ủng hộ của các cấp, các ngành tại địa phương; sự quan tâm và đồng thuận của các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh.

Việc sắp xếp ĐVHC cấp xã, mở rộng không gian đô thị và nông thôn, tạo dư địa mới là điều kiện cần thiết để các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương chủ động mọi nguồn lực vật chất, tinh thần cho việc xây dựng đời sống Nhân dân tại địa phương được phát triển hơn và tránh được sự phân tán nhỏ lẻ, cục bộ góp phần phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.

Lấy ý kiến cử tri đối với sắp xếp, sáp nhập ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã

Sở Nội vụ vừa có các hướng dẫn về tổ chức lấy ý kiến cử tri bằng phiếu và tài liệu phục vụ lấy ý kiến cử tri đối với sắp xếp, sáp nhập ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã.

Về phiếu lấy ý kiến cử tri (cử tri là đại diện hộ gia đình thường trú) thực hiện theo mẫu quy định. Tài liệu phục vụ lấy ý kiến cử tri gồm: Đề án cấp tỉnh, cấp xã; Bản tóm tắt Đề án cấp tỉnh, cấp xã và các tài liệu liên quan.

UBND cấp xã có trách nhiệm đóng dấu treo phía trên bên trái vào mẫu Phiếu lấy ý kiến cử tri, Biên bản kiểm phiếu lấy ý kiến cử tri, Bảng tổng hợp kết quả kiểm phiếu và phát về cho Trưởng ấp, khu vực để lấy ý kiến cử tri.

Thời gian tổ chức lấy ý kiến cử tri dự kiến bắt đầu từ ngày 15/4/2025 cho đến hết ngày 16/4/2025. Hình thức tổ chức lấy ý kiến cử tri dự kiến phát phiếu lấy ý kiến tại cuộc họp cộng đồng dân cư hoặc cụm cộng đồng dân cư. Tùy tình hình thực tế của mỗi địa phương mà lựa chọn hình thức phù hợp theo quy định.

Trình tự, thủ tục lấy ý kiến cử tri thực hiện theo Nghị định số 54 ngày 16/4/2018 của Chính phủ hướng dẫn việc lấy ý kiến cử tri về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC và Nghị định số 66 ngày 24/8/2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 54/2018 ngày 16/4/2018 của Chính phủ, cụ thể như sau:

- Thành lập Tổ phát phiếu lấy ý kiến cử tri (tối thiểu 3 người) để thực hiện việc phát phiếu và thu hồi phiếu. Việc thành lập Tổ do chủ tịch UBND cấp xã quyết định thành lập, gồm: đại diện ấp, khu vực; Ban công tác Mặt trận ấp, khu vực; các chi hội đoàn thể ở ấp, khu vực.

- Tổng hợp biên bản họp, phiếu lấy ý kiến cử tri; lập báo cáo kết quả lấy ý kiến cử tri địa phương do Tổ phát phiếu thực hiện.

UBND cấp xã tổ chức lấy ý kiến cử tri, tổng hợp, báo cáo kết quả gửi về UBND cấp huyện; đồng thời gửi về HĐND cùng cấp.

HĐND cấp xã tổ chức kỳ họp để thông qua Đề án cấp tỉnh, cấp xã. Thời gian dự kiến hoàn thành trước ngày 19/4/2025.

UBND cấp xã hoàn chỉnh hồ sơ trình UBND cấp huyện, dự kiến hoàn thành trước ngày 20/4/2025.

HĐND cấp huyện tổ chức kỳ họp để thông qua Đề án cấp tỉnh, cấp xã. Thời gian hoàn thành trước ngày 21/4/2025.

UBND cấp huyện trình UBND tỉnh (thông qua Sở Nội vụ) trước ngày 22/4/2025…

TRÍ THỨC tổng hợp