ĐỔI MỚI TỔ CHỨC BỘ MÁY CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU “TINH - GỌN - MẠNH - HIỆU NĂNG - HIỆU LỰC - HIỆU QUẢ”

Đổi mới hệ thống chính trị luôn là một trong những nội dung trọng tâm của quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị “tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả” là đòi hỏi cấp thiết, là động lực quan trọng để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên hùng cường, thịnh vượng của dân tộc.

Hội nghị triển khai quyết định về tổ chức bộ máy và công tác cán bộ theo tinh thần Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.

1. Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ đột phá chiến lược đưa đất nước phát triển toàn diện

1.1. Tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là cơ sở bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Thực tiễn công cuộc đổi mới những năm qua cho thấy, hệ thống chính trị nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đã bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng, giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ chủ quyền quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần cho Nhân dân. Việc không ngừng đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một trong những điều kiện cơ bản, quyết định đưa đất nước đạt được những thành tựu to lớn trong suốt chặng đường gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới vừa qua.

Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định đổi mới, sắp xếp kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một trong những nội dung trọng tâm của quá trình xây dựng, phát triển đất nước. Nghị quyết số 06-NQ/HNTW, ngày 29/3/1989, Hội nghị Trung ương 6 khóa VI, về kiểm điểm hai năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VI và phương hướng, nhiệm vụ ba năm tới và các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX, XII, XIII đều nhấn mạnh nhiệm vụ tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới. Ngày 25/10/2017, Ban Chấp hành trung ương Khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 6 “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Nghị quyết số 18-NQ/TW đề ra mục tiêu: “Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội; phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; giảm chi thường xuyên và góp phần cải cách chính sách tiền lương”^[[1]].

1.2. Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tư duy về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc đổi mới toàn diện, hướng tới một nền hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trước bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc cải cách tổ chức bộ máy là yêu cầu tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thích ứng với xu hướng quản trị hiện đại, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Việc đổi mới tổ chức bộ máy không chỉ mang tính chất điều chỉnh hành chính mà còn là sự cải cách sâu rộng về tư duy lãnh đạo, quản lý. Hệ thống chính trị trước đây tồn tại nhiều bất cập như: bộ máy cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian, chức năng, nhiệm vụ chồng chéo, làm giảm tính linh hoạt và hiệu quả quản trị. Sự chồng lấn trong phân cấp, phân quyền không chỉ gây khó khăn cho quá trình điều hành mà còn làm suy giảm tính chủ động, sáng tạo của các địa phương, đơn vị. Nghị quyết 18-NQ/TW ra đời nhằm khắc phục những hạn chế đó, hướng tới xây dựng một hệ thống chính trị gọn nhẹ, vận hành thông suốt, bảo đảm tính nhất quán trong chỉ đạo, điều hành, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Một trong những nội dung quan trọng của nghị quyết là chủ trương tinh giản biên chế, thu gọn đầu mối, giảm cấp trung gian nhằm tối ưu hóa nguồn nhân lực, tiết kiệm ngân sách và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Tình trạng bộ máy hành chính cồng kềnh không chỉ tạo áp lực lớn lên ngân sách nhà nước mà còn làm suy giảm hiệu quả điều hành. Sắp xếp lại tổ chức bộ máy không có nghĩa là cắt giảm một cách cơ học, mà là quá trình rà soát, đánh giá toàn diện để giữ lại những bộ phận thực sự cần thiết, có năng lực và hiệu quả.

Chủ trương sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp trung gian (cấp huyện) và sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã không chỉ giúp tinh gọn tổ chức bộ máy mà còn thúc đẩy phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn, tạo điều kiện cho chính quyền địa phương phát huy vai trò chủ động trong quản lý, điều hành. Điều này cũng phù hợp với xu hướng cải cách hành chính của nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Nhật Bản, tổ chức hành chính của Nhật Bản được chia thành 3 cấp: Chính quyền trung ương; chính quyền tỉnh (gồm đô, đạo, phủ, huyện); chính quyền cơ sở (gồm thành phố, thị trấn, làng, quận đặc biệt). Tại hai cấp chính quyền địa phương đều có Ủy ban và Hội đồng. Ở Đan Mạch, năm 1970, nước này đã tiến hành cuộc cải cách hành chính sâu rộng, giảm số lượng thành phố từ 1.098 xuống còn 277 và giảm 25 tỉnh (county) xuống còn 14; đến năm 2007, Đan Mạch đã tiếp tục tiến hành cuộc cải cách, sáp nhập 14 tỉnh cũ thành 5 vùng mới; đồng thời, các thành phố nhỏ hơn được sáp nhập thành các đơn vị lớn hơn, giảm số lượng từ 271 thành phố xuống còn 98. Mỹ, xây dựng mô hình chính quyền 3 cấp rõ rệt bao gồm: Liên bang - bang - địa phương. Một số nước ở châu Á và châu Âu cũng áp dụng mô hình liên bang 3 cấp giống như Mỹ. Ấn Độ có cấp 1 là Chính phủ Liên bang, cấp 2 là các bang và vùng lãnh thổ liên bang, cấp 3 là các quận, thị trấn, làng. Chính quyền 3 cấp của Indonesia bao gồm: Chính quyền trung ương; chính quyền tỉnh; chính quyền thành phố/huyện. Đức là nước có mô hình tổ chức bộ máy hành chính nhà nước theo kiểu liên bang, gồm có chính quyền liên bang, 16 chính quyền bang (trong đó có ba bang là thành phố gồm Berlin, Hamburg, Bremen) và chính quyền địa phương^[[2]]. Như vậy, cải cách tổ chức bộ máy của Việt Nam không phải là một hiện tượng cá biệt mà hoàn toàn phù hợp với xu thế quản trị hiện đại trên thế giới.

Bên cạnh lợi ích về quản lý nhà nước, việc đổi mới tổ chức bộ máy còn mang ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc. Một bộ máy tinh gọn, vận hành hiệu quả sẽ giúp nâng cao lòng tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, khẳng định quyết tâm xây dựng một nền hành chính phục vụ, dân chủ, minh bạch. Đồng thời, việc sắp xếp tổ chức bộ máy cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, năng lực thực thi và sự tận tâm trong công việc. Đây không chỉ là một cuộc cải cách hành chính đơn thuần mà còn là sự đổi mới về tư duy lãnh đạo, quản lý, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên hùng cường, thịnh vượng.

2. Một số kết quả trong triển khai thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 18-NQ/TW và các Kết luận của Trung ương trên địa bàn tỉnh^[[3]]

2.1. Đặc điểm tình hình

Tỉnh Hậu Giang được thành lập và đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2004 trên cơ sở chia tách tỉnh địa giới hành chính tỉnh Cần Thơ thành lập thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang. Phía Bắc giáp thành phố Cần Thơ, phía Nam giáp tỉnh Sóc Trăng, phía Đông giáp sông Hậu và tỉnh Vĩnh Long, phía Tây giáp tỉnh Kiên Giang và tỉnh Bạc Liêu; thành phố Vị Thanh - trung tâm tỉnh lỵ cách thành phố Hồ Chí Minh 240 km về phía Tây Nam. Tỉnh có diện tích tự nhiên 1.621 km², có 08 đơn vị hành chính cấp huyện (trong đó có 02 thành phố, 01 thị xã và 05 huyện); 75 đơn vị hành chính cấp xã (trong đó có 51 xã, 13 phường và 11 thị trấn), 525 ấp, khu vực; dân số năm 2024 là 729.470 người.

Đảng bộ tỉnh Hậu Giang hiện có 12 đảng bộ trực thuộc, 511 tổ chức cơ sở đảng, 1.512 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở với 34.812 đảng viên. Tổng số cán bộ, công chức, viên chức cấp huyện và cấp tỉnh là 13.981 người; cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý 03 người, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cơ quan, tổ chức cấp tỉnh là 123 người. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh hiện có 45/50 đồng chí, Ban Thường vụ Tỉnh ủy hiện có 14/16 đồng chí.

2.2. Một số kết quả cụ thể

Việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và cụ thể hoá chủ trương, nghị quyết, kết luận của Đảng về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy được tỉnh triển khai thực hiện đồng bộ, liên thông với các nghị quyết, đề án, quy định của Tỉnh ủy Hậu Giang về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, về công tác tổ chức, cán bộ đã được ban hành từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh Hậu Giang lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đến nay.

Bám sát chủ trương, định hướng, chỉ đạo của Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Kế hoạch số 316-KH/TU ngày 11/12/2024 về định hướng triển khai thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị tỉnh Hậu Giang, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 40-CT/TU ngày 05/3/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng tư tưởng, dư luận trong thực hiện đổi mới, sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; Kế hoạch số 340-KH/TU ngày 28/02/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tỉnh Hậu Giang năm 2025; Ban Chỉ đạo tỉnh đã chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị tăng cường công tác tuyên truyền, định hướng dư luận, tạo sự thống nhất cao trong Đảng và toàn hệ thống chính trị, sự đồng thuận trong Nhân dân về chủ trương, yêu cầu, nhiệm vụ tinh gọn tổ chức bộ máy trong tình hình mới. Đấu tranh có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc việc thực hiện chủ trương này; xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng việc sắp xếp tổ chức, gây mất đoàn kết nội bộ, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và cơ quan, tổ chức. Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo tỉnh đã chỉ đạo, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, triển khai thực hiện theo chỉ đạo của Trung ương và phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh để đảm bảo việc tổ chức, sắp xếp bộ máy, biên chế của tỉnh đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Ban Chỉ đạo tỉnh thường xuyên đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh chủ động, phối hợp với đơn vị liên quan trao đổi, thống nhất phương án sắp xếp tổ chức bộ máy, bố trí nhân sự, biên chế, chế độ chính sách, tài chính, tài sản, trang thiết bị, trụ sở làm việc, con dấu,… và các điều kiện khác đảm bảo thực hiện đúng tiến độ, nội dung nhiệm vụ, công việc.

- Kết quả sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy (số liệu cập nhật đến tháng 02/2025)

+ Đối với các cơ quan khối Đảng:

Các tổ chức đảng trực thuộc Tỉnh ủy còn lại 12 tổ chức đảng, giảm 10 tổ chức đảng (trong đó giảm 12 tổ chức đảng, thành lập mới 02 tổ chức đảng).

Các cơ quan tham mưu, giúp việc Tỉnh ủy còn lại 05 cơ quan (giảm 01 cơ quan và giảm 02 Phòng trực thuộc)^[[4]].

Các cơ quan tham mưu, giúp việc 08 huyện, thị, thành ủy: giảm 08 cơ quan (từ 40 cơ quan giảm còn 32 cơ quan, tương ứng mỗi huyện, thị, thành uỷ giảm 01 cơ quan).

+ Đối với các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện:

Cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh: Còn lại 12 cơ quan^[[5]]. Trong đó giảm: 06 cơ quan^[[6]]; 09 đầu mối phòng trùng lắp chức năng, nhiệm vụ (04 Văn phòng sở, 05 Thanh tra sở); 16 Phòng chuyên môn (chiếm tỷ lệ 28,1%), đạt mục tiêu đề ra theo định quy định của Trung ương.

Cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện: giảm 08 cơ quan (từ 88 cơ quan giảm còn 80 cơ quan).

- Kết quả thực hiện tinh giản biên chế

Tổng biên chế công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước của tỉnh Hậu Giang giao năm 2017: 18.958 biên chế^[[7]].

Tổng biên chế công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước giao năm 2024: 15.555 biên chế.

Tổng biên chế công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước giao năm 2025: 15.172 biên chế.

So sánh tổng thể biên chế giao: thời điểm năm 2024 so với năm 2017 giảm 3.403 biên chế, tỷ lệ giảm biên chế đạt 17,95%^[[8]]; thời điểm năm 2025 so với năm 2024 giảm 383 biên chế, tỷ lệ giảm biên chế đạt 2,46%.

- Kết quả triển khai thực hiện sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và các ấp, khu vực chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định

Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo việc rà soát, xây dựng kế hoạch sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã và ấp, khu vực không đủ chuẩn theo quy định đến năm 2021 và những năm tiếp theo. Kết quả sắp xếp giảm 01 đơn vị hành chính cấp xã (xã Phú An thuộc huyện Châu Thành) và 14 ấp, khu vực.

Việc thực hiện việc quy định chức danh, mức phụ cấp cho người hoạt động không chuyên trách cấp xã và ấp khu vực: Trên cơ sở sắp xếp các chức danh người hoạt động không chuyên trách cấp xã và ấp, khu vực, đã giảm được: 462 người hoạt động không chuyên trách cấp xã, giảm 3.911 người hoạt động không chuyên trách ở ấp, khu vực. Quá trình triển khai sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và ấp, khu vực trên địa bàn tỉnh được triển khai thuận lợi, không có vấn đề khó khăn, vướng mắc^[[9]].

- Việc kết thúc hoạt động của các đảng đoàn, ban cán sự đảng cấp tỉnh

Thực hiện Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo, tổ chức thực hiện đảm bảo kế hoạch, tiến độ đề ra. Đến tháng 02/2025, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành các quyết định kết thúc hoạt động của 08 đảng đoàn, 03 ban cán sự đảng cấp tỉnh, đã tổ chức Hội nghị triển khai quyết định vào ngày 18/02/2025. Thành lập mới 02 đảng bộ trực thuộc Tỉnh ủy gồm: Đảng bộ các cơ quan Đảng và Đảng bộ Ủy ban nhân dân tỉnh. Bước đầu đã tinh gọn đầu mối, kiện toàn tổ chức Đảng, chưa ghi nhận khó khăn phát sinh.

3. Đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” theo quan điểm của đồng chí Giáo sư, Tiến sĩ, Tổng Bí thư Tô Lâm ^[[10]^]

Quan điểm “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” do Đồng chí Giáo sư, Tiến sĩ, Tổng Bí thư Tô Lâm đề ra đã trở thành kim chỉ nam quan trọng cho công cuộc đổi mới sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Để bảo đảm thực hiện quan điểm chỉ đạo đúng đắn đó, trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền các cấp cần tập trung đổi mới nội dung cụ thể sau:

Một là, đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, ít tầng cấp, ít đầu mối, không trùng lắp, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ. Thực hiện rà soát, tổ chức lại đơn vị có chức năng, nhiệm vụ trùng lặp, loại bỏ tầng nấc trung gian. Dự kiến tổ chức bộ máy Chính phủ khóa XV và khóa XVI (nhiệm kỳ 2026 - 2031) được tinh gọn còn 14 bộ, 3 cơ quan ngang bộ (giảm 4 bộ và 1 cơ quan ngang bộ); có 5 cơ quan thuộc Chính phủ (giảm 3 cơ quan thuộc Chính phủ). Đồng thời, giảm 13/13 tổng cục và tổ chức tương đương; dự kiến giảm 450 cục thuộc bộ, thuộc tổng cục và tương đương; 214 vụ thuộc bộ, cơ quan ngang bộ và thuộc tổng cục; 2.668 chi cục thuộc tổng cục, cục thuộc bộ; giảm 203 đơn vị sự nghiệp công lập của bộ, cơ quan ngang bộ.

Bên cạnh việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, cần quy định cụ thể quyền hạn và trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan, bảo đảm “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính; khắc phục triệt để chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ”, tránh tình trạng lạm quyền hoặc trốn tránh trách nhiệm. Xác định đúng chức năng, nhiệm vụ sẽ là cơ sở, điều kiện để xác định đúng cơ cấu tổ chức, số lượng biên chế, nguồn lực và bố trí ngân sách cho hoạt động, từ đó bảo đảm hiệu năng, hoạt động hiệu quả, nguồn lực sẽ được phân bổ tối ưu, chính sách sẽ được triển khai đồng bộ và đạt hiệu quả thực chất hơn.

Hai là, xây dựng cơ chế vận hành của cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị bảo đảm thống nhất, thông suốt, nhanh nhạy, hiệu lực, hiệu quả. Các mối quan hệ ngang, dọc giữa các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức, mối quan hệ lãnh đạo, quản lý giữa cấp trên và cấp dưới, giữa cá nhân người đứng đầu và tập thể, quan hệ phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức cùng cấp,... phải được xác định hợp lý, đồng bộ, nhịp nhàng. Chú trọng chuyển đổi quy trình nội bộ cũng như mối quan hệ giữa các cấp, cơ quan, tổ chức trong bộ máy trên cơ sở ứng dụng công nghệ số. Việc ứng dụng công nghệ số, xây dựng Chính phủ số, chính quyền số sẽ giúp thay đổi cơ bản cách thức quản lý, giúp cơ quan, tổ chức phản ứng nhanh với tình huống khẩn cấp, tăng cường mối quan hệ tương tác giữa chính quyền với người dân.

Ba là, tăng cường, đổi mới cơ chế phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương theo hướng bảo đảm quản lý thống nhất của Trung ương, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, từng địa phương. Phân cấp, phân quyền phải rành mạch, rõ việc, rõ địa chỉ, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm. Phân định nhiệm vụ phải gắn với thẩm quyền và trách nhiệm tương ứng, phù hợp với điều kiện, đặc điểm nông thôn, đô thị, vùng núi, hải đảo và với đặc thù của từng ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội. Phân cấp, phân quyền cho các cấp chính quyền địa phương phải bảo đảm điều kiện cần thiết về nguồn lực tài chính - ngân sách, nguồn nhân lực và điều kiện cần thiết khác. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nhưng phải gắn với cơ chế kiểm tra, thanh tra, giám sát quá trình thực hiện và kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Bốn là, tinh gọn tổ chức bộ máy gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, thực tài, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn không đơn thuần là cắt giảm số lượng, mà còn phải chú trọng cải thiện, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, bảo đảm mỗi cán bộ, công chức, viên chức phải có đủ trình độ chuyên môn, năng lực, kỹ năng đáp ứng yêu cầu công việc cũng như có đầy đủ phẩm chất đạo đức, tâm huyết, trách nhiệm. Cán bộ, công chức, viên chức phải thường xuyên tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ cũng như phải thực sự cầu thị, sẵn sàng học hỏi, tiếp thu kiến thức, kỹ năng kinh nghiệm mới để có thể nâng cao chất lượng, kết quả thực thi nhiệm vụ, công vụ trong môi trường có nhiều thay đổi như hiện nay.

Đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đòi hỏi phải xác định biên chế hợp lý, chuẩn hóa chức danh, xây dựng cơ chế đánh giá minh bạch, khoa học, dựa trên kết quả công việc cụ thể nhằm khích lệ người làm việc tốt, đồng thời loại bỏ cá nhân không đáp ứng yêu cầu, qua đó nâng cao hiệu suất công việc. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức tham mưu xây dựng thể chế, chính sách có năng lực chuyên môn cao, có tầm nhìn và khả năng dự báo. Có cơ chế, chính sách hợp lý, đủ mạnh để thu hút, trọng dụng người tài và có phẩm chất đạo đức tốt vào làm việc cho cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống chính trị.

Năm là, đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị phải bảo đảm thu hút, mở rộng sự tham gia và vai trò giám sát của người dân; tăng cường, củng cố mối quan hệ mật thiết với Nhân dân, phát huy quyền làm chủ thực sự của Nhân dân.

Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị phục vụ cho lợi ích của Nhân dân và dân tộc. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định một trong những nhiệm vụ trọng tâm là: “Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị toàn diện, trong sạch, vững mạnh… Củng cố niềm tin, sự gắn bó của nhân dân với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa”. Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng đặt quyền lợi của người dân vào trung tâm các quyết sách, đường lối của mình với mục đích cuối cùng là người dân được thụ hưởng thành quả của sự nghiệp cách mạng. Chính vì vậy, cần thu hút được sự tham gia và giám sát rộng rãi, thực chất, cụ thể của người dân trong hoạt động xây dựng, thực thi chính sách, thể chế, chiến lược phát triển của đất nước cũng như của cả hệ thống chính trị, bảo đảm tính thực tiễn, tính khả thi, không quan liêu, mang lại lợi ích thiết thực và củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và cả hệ thống chính trị.

4. Giải pháp thực hiện đổi mới sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả”^[[11]^]

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đổi mới tổ chức bộ máy hệ thống chính trị theo hướng “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” theo định hướng của Tổng Bí thư Tô Lâm, cần chú trọng thực hiện tốt các giải pháp cụ thể sau:

Thứ nhất, nghiêm túc quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25-10-2017, Hội nghị Trung ương 6  khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Những tư tưởng chỉ đạo trên phải được quán triệt đầy đủ, sâu rộng trong toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhằm tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động, lan tỏa mạnh mẽ trong cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương và toàn xã hội. Việc triển khai thực hiện phải luôn bám sát Cương lĩnh, Hiến pháp, Điều lệ Đảng và các văn kiện của Đảng trong việc đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Nghiêm túc thực hiện nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo việc đổi mới, sắp xếp và quản lý tổ chức bộ máy, biên chế của hệ thống chính trị; bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung thống nhất của Trung ương, đồng thời phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của từng cấp, từng ngành, từng địa phương.

Thứ hai, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cấp ủy, cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên trong hệ thống Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân về mô hình tổ chức bộ máy mới. Đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy là công việc khó khăn, nhạy cảm, phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến mỗi cán bộ, công chức, viên chức, nhất là việc đề xuất giải thể, sáp nhập một số cơ quan, tổ chức, đơn vị. Chính vì vậy, cần làm tốt công tác chính trị, tư tưởng, công tác tuyên truyền trong toàn hệ thống chính trị và xã hội về yêu cầu, nhiệm vụ đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Đồng thời, đề cao, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu như Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu: Trung ương phải gương mẫu, các ban của Đảng phải gương mẫu, Quốc hội gương mẫu, Chính phủ gương mẫu,… nhằm bảo đảm sự đoàn kết, quyết tâm cao, vì lợi ích chung của từng đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức trong toàn hệ thống chính trị.

Thứ ba, hoàn thiện thể chế, quy định pháp luật nhằm bảo đảm thể chế hóa kịp thời chủ trương, chính sách của Đảng về đổi mới sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, hoạt động của hệ thống chính trị trong thực tiễn. Rà soát toàn bộ hệ thống quy định, văn bản liên quan để sửa đổi, bổ sung phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy mới, kịp thời tháo gỡ điểm nghẽn, rào cản phát triển; huy động, khơi thông mọi nguồn lực bên trong, bên ngoài, nguồn lực trong dân, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm. Theo dõi, bám sát việc triển khai thực hiện thể chế, pháp luật cũng như thực tiễn hoạt động của cơ quan, tổ chức được xây dựng theo mô hình tổ chức bộ máy mới, đánh giá kết quả hoạt động, từ đó có giải pháp điều chỉnh kịp thời, khắc phục hạn chế, bất cập để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan, tổ chức.

Thứ tư, sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị phải thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng. Cơ chế, chính sách phải bảo đảm tính công bằng, hài hòa trong tổng tương quan chung giữa các đối tượng nhằm ổn định cuộc sống, quyền và lợi ích để không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Việc xây dựng chính sách phải gắn với trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong đánh giá, sàng lọc, lựa chọn đối tượng tin giản, gắn với tinh giản biên chế và cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ, đồng thời không để chảy máu chất xám, bảo đảm duy trì và giữ chân cán bộ, công chức, viên chức tốt, có năng lực, phẩm chất ngang tầm nhiệm vụ.

Thứ năm, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để phòng, chống việc lợi dụng chủ trương sắp xếp bộ máy để tiêu cực, tham nhũng. Xử lý nghiêm, kịp thời trường hợp lợi dụng việc đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, gây mất đoàn kết nội bộ, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và cơ quan, tổ chức. Phát huy và tạo điều kiện thuận lợi cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia công tác giám sát, kiểm tra việc xây dựng mô hình tổ chức bộ máy mới.

5. Một số nhiệm vụ trọng tâm góp phần thực hiện hiệu quả việc đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tỉnh Hậu Giang năm 2025^[[12]^]

5.1. Nhiệm vụ chung

(1) Bám sát các nguyên tắc của Đảng, Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, Hiến pháp, pháp luật và yêu cầu thực tiễn; đồng thời, bảo đảm vận hành thông suốt, hiệu quả cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ.

(2) Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; thực hiện tốt công tác chính trị, tư tưởng, tạo sự thống nhất cao trong Đảng, trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận của Nhân dân về cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị.

(3) Xây dựng các cơ quan của Đảng ở cấp tỉnh mạnh về tổ chức, cán bộ, thực sự là hạt nhân trí tuệ, là “bộ tổng tham mưu”, đội tiên phong lãnh đạo cơ quan nhà nước; Ủy ban nhân dân tỉnh tập trung cụ thể hóa, triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng nền hành chính phục vụ Nhân dân, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch, hiệu quả; tiếp tục đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội tập trung cho cơ sở, gắn bó với đoàn viên, hội viên, khắc phục hành chính hóa hoạt động, công chức hóa cán bộ, đáp ứng yêu cầu công tác vận động quần chúng của Đảng; xây dựng các cơ quan tham mưu của cấp ủy, mô hình tổ chức của chính quyền địa phương thực sự tinh gon, phù hợp.

(4) Đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng ban hành và tổ chức thực hiện đạt hiệu quả cao nhất chủ trương, đường lối của Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý nhà nước, tổ chức bộ máy, biên chế cán bộ công chức, viên chức. Quy định rõ phương thức lãnh đạo của Đảng, cơ chế lãnh đạo phối hợp giữa các cấp ủy và chính quyền.

(5) Tập trung, tiếp tục khẩn trương hoàn thiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy; sửa đổi bổ sung các quy định, phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và các địa phương. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường kiểm tra, giám sát “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Rà soát sửa đổi, bổ sung các văn bản còn chồng chéo, bất cập cản trở sự phát triển, khơi thông các điểm nghẽn, tạo động lực mới cho phát triển, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị gắn với nâng cao trách nhiệm giải trình của người đứng đầu, kiểm soát quyền lực chặt chẽ; phân bổ nguồn lực hợp lý.

(6) Thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo việc đổi mới sắp xếp, tinh gọn và quản lý tổ chức bộ máy, biên chế của hệ thống chính trị; bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ, liên thông. Nghiên cứu tiếp tục thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính, giảm cấp hành chính trung gian phù hợp với thực tiễn, mở rộng không gian phát triển, tăng cường nguồn lực cho địa phương phát triển. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy bên trong của các cơ quan, đơn vị, tổ chức theo nguyên tắc một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan, đơn vị chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ, có số lượng phù hợp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước và của tỉnh. Đổi mới mạnh mẽ phương pháp tuyển dụng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị. Lựa chọn, bố trí đúng cán bộ tốt, thực sự có đức, có tài, có khát vọng cống hiến, thực sự vì nước, vì dân vào các vị trí lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị; sàng lọc, đưa ra khỏi vị trí công tác đối với những người không đủ phẩm chất, năng lực, uy tín.

(7) Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động để cải cách tổ chức bộ máy của các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị; đi đầu là các cơ quan đảng. Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy chế, quy trình công tác, nguyên tắc làm việc bảo đảm các cơ quan, tổ chức, đơn vị sau sắp xếp, kiện toàn thực sự được “nâng cấp”, tạo đột phá về hiệu lực, hiệu quả hoạt động; chất lượng hoạt động được “nâng tầm”. Đẩy mạnh cải cách hành chính; đổi mới toàn diện việc giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công không phụ thuộc địa giới hành chính; nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ số cho người dân và doanh nghiệp.

5.2. Nhiệm vụ cụ thể và tiến độ thời gian

(1) Triển khai thực hiện, hoàn thành bảo đảm tiến độ, chất lượng, hiệu quả, mục tiêu, nhiệm vụ theo Kế hoạch số 316-KH/TU ngày 11/12/2024 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về định hướng triển khai thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị tỉnh Hậu Giang, trong đó tập trung chỉ đạo sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy ngoài các nội dung định hướng của Trung ương (theo phụ lục 2, Kế hoạch 316); đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy một số cơ quan, đơn vị phù hợp với các chủ trương mới ban hành của Trung ương và tình hình thực tiễn của địa phương.

(2) Sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trên cơ sở tổ chức lại hệ thống các cơ quan thanh tra cấp tỉnh, cấp huyện và thanh tra chuyên ngành (thực hiện theo quy định, hướng dẫn của Trung ương).

(3) Thực hiện sáp nhập Đài Phát thanh và Truyền hình Hậu Giang vào Báo Hậu Giang theo Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tỉnh năm 2025 và Công văn số 34-CV/BTGDVTW, ngày 17/02/2025 của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương về chỉ đạo triển khai Nghị quyết 18-NQ/TW đối với báo chí tỉnh, thành phố (hoàn thành trong quý II/2025).

(4) Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện một số quy định liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị khắc phục tình trạng trùng lắp, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý (thực hiện từ năm 2025).

(5) Giảm tối thiểu 20% công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước theo định hướng, hướng dẫn của Trung ương theo Công văn số 31/CV-BCĐTKNQ18 ngày 04/01/2025 của Ban Chỉ đạo về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ (lộ trình theo yêu cầu của Trung ương).

(6) Chọn cử khoảng 5% cán bộ, công chức, viên chức trong biên chế của các cơ quan, tổ chức, đơn vị đi công tác ở cơ sở theo quy định; 100% cán bộ, công chức, viên chức có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của cơ quan, tổ chức, đơn vị trong tình hình mới (hoàn thành trong năm 2025, thực hiện theo hướng dẫn của Trung ương).

(7) Tiếp tục thực hiện sắp xếp, kiện toàn, tổ chức đơn vị hành chính cấp xã chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định về quy mô dân số, diện tích tự nhiên theo Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, ngày 12/7/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030; Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 30/7/2023 của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 (thực hiện theo lộ trình của Trung ương).

(8) Nghiên cứu, cụ thể hóa, triển khai thực hiện Nghị định của Chính phủ quy định về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy (Nghị định số 177, 178, 179/2024/NĐ-CP), phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương (dự kiến trong tháng 4/2025).

(9) Triển khai thực hiện Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội Khóa XV Quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước (thực hiện theo lộ trình của Trung ương).

(10) Công tác giao, quản lý biên chế: Thực hiện tổng rà soát nhu cầu sử dụng biên chế thực tế sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy gắn với đánh giá năng lực cán bộ, chức năng, nhiệm vụ mới và rà soát, hoàn thiện vị trí việc làm, (báo cáo Ban Tổ chức Trung ương phương án giao, quản lý, phân bổ, sắp xếp biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2026 - 2031 vào cuối quý II/2025).

Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy tổng hợp.