Hiệu quả bước đầu của Đề án nông nghiệp

Sau hơn 3 năm triển khai, hiện Đề án Phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu tỉnh Hậu Giang giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 (Đề án) ngoài đạt được nhiều kết quả tích cực bước đầu thì vẫn còn những mặt hạn chế cần sớm có giải pháp tháo gỡ trong thời gian tới.

Từ khi tham gia Đề án, HTX nông nghiệp và dịch vụ Kiến Thành luôn đẩy mạnh sản xuất lúa theo hướng an toàn thực phẩm và ứng dụng cơ giới hóa vào canh tác.

Những tín hiệu tích cực

Là một trong nhiều hợp tác xã (HTX) trên địa bàn tỉnh được chọn tham gia Đề án, thời gian qua, HTX Mãng cầu xiêm Hòa Mỹ, ở ấp Mỹ Phú A, xã Hòa Mỹ, huyện Phụng Hiệp đã nhận được nhiều sự hỗ trợ theo mục tiêu của Đề án đưa ra, từ đó giúp HTX ngày càng hoạt động có hiệu quả.

Ông Phùng Văn Rở, Chủ tịch HĐQT HTX Mãng cầu xiêm Hòa Mỹ, thông tin: Từ khi tham gia Đề án, nhiều thành viên trong HTX được dự không ít các lớp tập huấn do tỉnh tổ chức về nâng cao quy trình sản xuất mãng cầu theo tiêu chuẩn an toàn, GlobalGAP và ứng dụng hệ thống tưới tiết kiệm. Hiện HTX được hỗ trợ chứng nhận GlobalGAP cho 32,2ha mãng cầu xiêm. Ngoài ra, HTX còn được hỗ trợ trạm bơm, cống thoát nước, nhãn mác, bao bì, điểm trưng bày giới thiệu sản phẩm; cũng như hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả… Bên cạnh đó, HTX còn được hỗ trợ 2 cán bộ trẻ có trình độ từ cao đẳng trở lên về làm việc cho HTX; đồng thời được đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng về đường giao thông nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, vận chuyển hàng hóa của thành viên HTX và người dân bên ngoài.

Theo đánh giá của Sở NN&PTNT tỉnh, qua hơn 3 năm triển khai Đề án, hiện hầu hết các hoạt động đã được thực hiện và đạt kết quả theo tiến độ đề ra. Trong đó, nhiều Ban chỉ đạo cấp huyện luôn quan tâm sâu sát các hoạt động và linh hoạt trong vận hành tại đơn vị mình phụ trách. Tính đến thời điểm hiện tại, có 13/15 HTX và 2/3 Liên hiệp HTX được chọn tham gia Đề án đã được phê duyệt đầu tư hạ tầng và chế biến sản phẩm. Bên cạnh đó, có 10/15 HTX đã triển khai các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ thông minh, nông nghiệp theo hướng an toàn và đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đồng thời có không ít HTX thực hiện mô hình ứng dụng cơ giới hóa trong toàn bộ các khâu sản xuất lúa theo mô hình “cánh đồng không dấu chân”…

Ông Huỳnh Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX nông nghiệp và dịch vụ Kiến Thành, ở ấp 9A2, xã Vị Bình, huyện Vị Thủy, cho hay: Từ khi tham gia Đề án, các thành viên HTX chú trọng sản xuất lúa theo hướng an toàn thực phẩm, hạ giá thành sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm và nguồn thu nhập cho người dân. Điển hình là hiện HTX có 100ha lúa sản xuất đạt chuẩn VietGAP, đồng thời bà con đã và đang áp dụng 100% cơ giới hóa trong canh tác, nhất là khâu phun thuốc và gieo sạ.

Mặt khác, với sự hỗ trợ của các ngành, các cấp có liên quan nên hiện nhiều HTX tham gia Đề án đã có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao trở lên và một số HTX cũng đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ để giới thiệu sản phẩm OCOP. Bà Nguyễn Kim Thùy, Giám đốc HTX Kỳ Như, ở ấp Tầm Vu 1, xã Thạnh Hòa, huyện Phụng Hiệp, chia sẻ: Hiện tại, HTX đa dạng sản phẩm từ cá thát lát, trong đó có 11 sản phẩm được chứng nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao cấp tỉnh và phấn đấu đạt 5 sao trong thời gian tới. Với sự quan tâm, hỗ trợ từ ngành chức năng của tỉnh, huyện, nhất là từ khi HTX được chọn tham gia vào Đề án của ngành nông nghiệp, các sản phẩm của HTX được tạo điều kiện đi quảng bá tại nhiều nơi để mở rộng thị trường tiêu thụ. Hiện tại, các sản phẩm của HTX đã có mặt ở 30 đại lý phân phối trên 20 tỉnh, thành cả nước và đã có những đơn hàng xuất khẩu đi Mỹ từ năm 2023.

Ông Ngô Minh Long, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết: Quan điểm trong quá trình thực hiện Đề án là lấy HTX và doanh nghiệp làm trung tâm, qua đây tập trung phát triển kinh tế hợp tác nhằm chủ động, tích cực thích ứng và tận dụng tối đa cơ hội từ biến đổi khí hậu, sử dụng hiệu quả, hợp lý tài nguyên thiên nhiên. Đặc biệt là đổi mới tư duy từ sản xuất nông nghiệp thuần túy sang làm kinh tế nông nghiệp dựa trên cơ sở tiếp cận thị trường, sản xuất hàng hóa lớn theo chuỗi giá trị, đồng thời quan tâm, chú trọng chất lượng, mẫu mã, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm và nguồn thu nhập cho người dân. Điều đáng phấn khởi là qua hơn 3 năm thực hiện Đề án, ngành nông nghiệp tỉnh luôn nhận được sự tham gia tích cực từ ngành chức năng các địa phương, cũng như HTX, doanh nghiệp và người dân để góp phần mang lại nhiều tín hiệu tích cực ban đầu. Qua đánh giá chung về tiến độ thực hiện Đề án thì hiện đã đạt hơn 68% so với kế hoạch đề ra.

Qua hơn 3 năm triển khai, Đề án đã góp phần mang lại nhiều tín hiệu khởi sắc cho HTX canh tác lúa trên địa bàn tỉnh.

Những khó khăn và giải pháp

Bên cạnh nhiều kết quả bước đầu đạt được thì sau hơn 3 năm triển khai Đề án, hiện vẫn còn không ít khó khăn, thách thức được ngành chức năng các địa phương, HTX, người dân, doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh chỉ ra và đề xuất, gợi mở giải pháp tháo gỡ vào thời gian tới. Ông Phùng Văn Rở, Chủ tịch HĐQT HTX Mãng cầu xiêm Hòa Mỹ, thông tin thêm: “Một số vấn đề khó khăn hiện nay khi tham gia Đề án là HTX chưa tiếp cận với nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, không có bãi tập kết thu mua nông sản của thành viên; chưa lắp đặt trạm hạ thế 3 pha phục vụ cho vận hành máy móc HTX, chưa có lộ nội đồng phục vụ cho vận chuyển hàng hóa…”.

Cùng chia sẻ về vấn đề đang khó khăn, chị Nguyễn Kim Ngoan, Giám đốc HTX Kim Ngoan, ở xã Vị Đông, huyện Vị Thủy, bộc bạch: “HTX chuyên sản xuất và kinh doanh về các mặt hàng thủy sản đông lạnh chế biến sẵn như: cá thát lát, cá lóc, cá sặc rằn, lươn… Do đó, khi tham gia Đề án, HTX được hỗ trợ xây dựng kho đông lạnh để phục vụ sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, việc xây dựng kho phải đảm bảo đạt các tiêu chuẩn để hoạt động hiệu quả, nhưng trong quá trình thực hiện, đơn vị thiết kế làm không phù hợp theo yêu cầu của HTX. Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất của HTX cũng gặp nhiều khó khăn do vướng thủ tục đất đai…”.

Ngoài các nội dung trên thì theo đánh giá của ngành nông nghiệp các địa phương trên địa bàn tỉnh, hiện có không ít HTX và Liên hiệp HTX tham gia Đề án còn chậm về thực hiện chuyển đổi số trong việc đưa sản phẩm của mình lên sàn thương mại điện tử, công tác bán hàng còn ở mức giấy tờ, sổ sách, đồng thời việc quảng bá, xúc tiến thương mại, hội chợ, triển lãm giới thiệu sản phẩm còn ít. Bên cạnh đó, còn nhiều HTX tham gia Đề án chưa hoàn thành trụ sở làm việc hoặc đang sử dụng nơi làm việc chung với các cơ sở khác; đồng thời nhiều HTX chưa thể tiếp cận nguồn vốn vay thông qua hình thức thế chấp bằng hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản giữa HTX - doanh nghiệp - ngân hàng. Mặt khác, một số tiêu chí không thể đạt được như mục tiêu của Đề án đề ra là đào tạo trình độ từ cao đẳng cho ban quản lý HTX, đồng thời thiếu chế độ hỗ trợ cho cán bộ trẻ làm việc tại HTX, từ đó dẫn đến việc nhiều cán bộ trẻ rời bỏ HTX…

Bà Lê Thị Thu Hiền, Trưởng đại diện của Tổ chức Stichting Agriterra Hà Lan tại Việt Nam, đơn vị thực hiện đánh giá về tín hiệu quả, khó khăn và đề xuất giải pháp cho Đề án sau giữa giai đoạn thực hiện, cho rằng: Để sớm tháo gỡ những vấn đề còn khó khăn trong quá trình thực hiện Đề án, đơn vị kiến nghị với các nhà hoạch định chính sách của tỉnh cần hỗ trợ HTX xây dựng phương án kinh doanh sử dụng hiệu quả các nguồn lực về cơ sở hạ tầng và thiết bị đã được đầu tư từ các nguồn lực. Bên cạnh đó là tăng vốn cho quỹ phát triển HTX để đáp ứng nhu cầu, đồng thời quy trình cho vay chuyên nghiệp, nhanh chóng, linh hoạt, cũng như thực hiện rà soát và đề xuất điều chỉnh quy hoạch quỹ đất thương mại, dịch vụ cung cấp vật tư, thu gom, chế biến, bảo quản tại các địa phương trong tỉnh gắn với vùng nguyên liệu. Ngoài ra, cần gắn hiệu quả thực hiện Đề án tại các địa phương trong tỉnh với việc đánh giá kết quả công tác của cán bộ chủ chốt.

Cũng liên quan đến vấn đề giải pháp tháo gỡ khó khăn, nhiều địa phương của tỉnh kiến nghị các ngành có liên quan của tỉnh xây dựng và bổ sung quy trình, hướng dẫn cho các hoạt động về đầu tư cơ sở hạ tầng, cung cấp trang thiết bị, chính sách hỗ trợ cho lao động trẻ và thực hiện các mô hình điểm. Bên cạnh đó, tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh một số chỉ số trong Đề án cho phù hợp với tình thực tế và Luật HTX 2023. Đối với Liên hiệp HTX và HTX tham gia Đề án cần xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn và ngắn hạn, trong đó thể hiện được tầm nhìn, mục tiêu, chiến lược và các hành động cụ thể; đồng thời tăng cường hợp tác, tránh cạnh tranh nhau hoặc mâu thuẫn lợi ích giữa HTX.

Ông Ngô Minh Long, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh, cho biết thêm: Vừa qua, Sở NN&PTNT tỉnh đã phối hợp với Tổ chức Stichting Agriterra Hà Lan tại Việt Nam thực hiện rà soát và tổ chức hội thảo đánh giá tiến độ, sự phù hợp, kết quả và tác động của Đề án. Qua đây nhằm cung cấp thông tin cho nhà hoạch định chính sách, các sở, ban, ngành của tỉnh và những bên liên quan của dự án về thành tựu, các bài học kinh nghiệm; đặc biệt là nắm bắt được những vấn đề còn tồn tại, hạn chế, cũng như đề xuất các giải pháp tháo gỡ trong thời gian còn lại của giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030. Từ đó, giúp cho các hoạt động của Đề án được hiệu quả và sát thực hơn theo quan điểm, mục tiêu đã đề ra, góp phần hỗ trợ người dân trong tỉnh sản xuất đạt hiệu quả trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, khó lường như hiện nay.

HỮU PHƯỚC