Nga bắt tay Thổ Nhĩ Kỳ hất chân Mỹ khỏi Syria

Sau khi đạt được thỏa thuận với Nga về vấn đề Syria, Thổ Nhĩ Kỳ đã tuyên bố dừng chiến dịch quân sự tại đây. Động thái này đồng nghĩa với việc Mỹ bị hất chân khỏi Syria, còn Nga lại gia tăng ảnh hưởng ở Trung Đông. 

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin họp báo sau cuộc gặp ở Sochi. Ảnh: IRISH TIMES

Theo đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã công bố bản ghi nhớ 10 điểm với một dòng cuối không được nhắc đến: người Mỹ không có chỗ trong việc định hình tương lai của Syria. Đáng lưu ý là trong thỏa thuận này, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí đảm bảo Các Đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) ở Syria sẽ rút khỏi khu vực cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 30km, đồng thời hai nước sẽ tiến hành các cuộc tuần tra chung tại “vùng an toàn” mà Ankara muốn thiết lập ở khu vực miền Bắc Syria. 

Như vậy khi thỏa thuận này có hiệu lực, Ankara không còn lo sợ lực lượng khủng bố bao gồm: tàn quân của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, YPG, phiến quân khác… tấn công, khủng bố Thổ Nhĩ Kỳ. Mặt khác, theo thỏa thuận, lực lượng quân cảnh Nga và bảo vệ biên giới Syria sẽ tiến vào khu vực miền Bắc giáp giới với Thổ Nhĩ Kỳ từ trưa 23-10. Trong vài ngày tiếp sau, quân cảnh Nga và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiến hành tuần tra chung trong khu vực 10km dọc biên giới Syria.

Tuy nhiên, cũng có một số ngoại lệ: thị trấn Qamishili sẽ không nằm trong vùng tuần tra chung 10km này và hiện chưa rõ thỏa thuận có áp dụng trên toàn bộ chiều dài đường biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria hay không, hay chỉ ở các khu vực mà người Kurd đã nắm quyền kiểm soát.

Về phía người Kurd khi thực hiện thỏa thuận này cũng nhận được những lợi ích không nhỏ. Theo thỏa thuận, YPG sẽ phải nhượng bộ và rút quân an toàn ra ngoài vùng xung đột hiện nay, trong đó có các thành phố Manbij và Tal Rifaat. Ngược lại, họ sẽ có “người bảo lãnh” mới là Nga, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phản bội ra lệnh rút các lực lượng Mỹ khỏi Syria.

Tuy nhiên, giới phân tích lại quan tâm đến quan điểm ủng hộ của Thổ Nhĩ Kỳ và Nga khác nhau đối với các lực lượng liên quan tại Syria. Nga hỗ trợ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad, trong khi đó Thổ Nhĩ Kỳ lại hậu thuẫn các nhóm phiến quân muốn lật đổ chính quyền Assad. Tuy nhiên cả Tổng thống Putin và người đồng cấp Erdogan dường như đã phớt lờ những định kiến trên mà cùng hướng đến một kết cục không liên quan tới việc vẽ lại các đường biên giới quốc tế hay cổ xúy các phong trào ly khai. Cả hai đã đồng ý sẽ tôn trọng “chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ” của Syria và đề cao vai trò tự chủ của quốc gia này.

Mặt khác, một điểm cộng nữa dành cho Tổng thống Putin là Nga giờ đây đã đảm bảo rằng Thổ Nhĩ Kỳ phải đàm phán trực tiếp với chính quyền Syria. Sự hỗ trợ của Nga đã làm đổi chiều cuộc chiến theo hướng có lợi cho chính quyền Assad.

Trong một động thái liên quan được cho là thể hiện sự đồng thuận trên, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu tuyên bố, nước này chính thức dừng chiến dịch quân sự chống lại người Kurd ở Syria. Ông nhấn mạnh Thổ Nhĩ Kỳ vẫn sẽ duy trì sự hiện diện tại Syria và tiếp tục truy quét “khủng bố” trong trường hợp cần thiết.

Thỏa thuận của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề Syria được nhiều quốc gia liên quan đánh giá cao xem đây là một giải pháp hòa bình đúng lúc. Ngay cả Mỹ cũng khen ngợi thỏa thuận này. Tổng thống Trump cho rằng việc kết thúc chiến dịch quân sự và thực hiện lệnh ngừng bắn là một thành công lớn tại khu vực biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này đã giúp thiết lập vùng an toàn tại đây, cũng như đảm bảo việc giam giữ các tay súng IS.

Như vậy, nếu nhìn tổng thể câu chuyện của Syria, Nga đã hoàn toàn thắng lợi trước Mỹ cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Giờ đây, Matxcơva sẽ có cớ triển khai thêm binh sĩ và thiết bị tới Syria như một phần của nhiệm vụ được mở rộng. Điều này mở ra trang mới vừa kết thúc nội chiến kéo dài hơn 8 năm của Syria và cũng chấm dứt sự hiện diện của Mỹ tại quốc gia Trung Đông này.

HN tổng hợp