Nguy cơ Iran đối mặt với trừng phạt mới

Việc hạn chế tuân thủ các điều khoản JCPOA và làm giàu uranium của Iran đã và đang bị các quốc gia liên quan lên tiếng phản đối, đồng thời cảnh báo sẽ có biện pháp trừng phạt cứng rắn nếu Tehran tiếp tục vi phạm. 

Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi tuyên bố các lợi ích của quốc gia còn quan trọng hơn việc duy trì thỏa thuận hạt nhân. Nguồn: Tehrantimes

Mới đây, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU), bà Federica Mogherini cùng Ngoại trưởng 3 nước Pháp, Đức, Anh đã lên tiếng kêu gọi Iran tuân thủ Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) được nước này ký với Nhóm P5+1 (Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) hồi năm 2015.

Bà Mogherini một mặt kêu gọi Iran tuân thủ JCPOA mặt khác lại lên tiếng cảnh báo Tehran sẽ phải đối mặt với những biện pháp trừng phạt mới nếu tiếp tục vi phạm. Động thái này đã làm gia tăng căng thẳng giữa Iran với Nhóm P5+1 từ đó càng khó phục hồi JCPOA vốn dĩ đã bị rạn nứt kể từ khi Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân này hồi năm ngoái.

Bà Mogherini đã bày tỏ lo ngại trước quyết định tiếp tục làm giàu uranium cấp độ thấp tại nhà máy hạt nhân Fordow dưới lòng đất vào tuần trước của Iran và cho rằng hành động của Tehran là không phù hợp với thỏa thuận JCPOA.

Các nhà lãnh đạo EU cũng khẳng định họ sẵn sàng xem xét tất cả các nội dung trong JCPOA, bao gồm cả cơ chế giải quyết tranh chấp, để xử lý các vấn đề liên quan đến trách nhiệm thực hiện các cam kết của Iran trong thỏa thuận JCPOA mà họ đã ký.

Thực tế trước đó, Mỹ đã tái áp đặt nhiều lệnh trừng phạt Iran sau khi Washington rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử JCPOA, nhằm “gây sức ép tối đa về mặt kinh tế” đối với quốc gia Hồi giáo này. Thậm chí, Mỹ đã không ngại ngần công khai quyết tâm “bóp nghẹt” nền kinh tế Iran khi thông qua gói trừng phạt triệt tiêu toàn bộ hoạt động xuất khẩu dầu - nguồn thu chủ lực của Tehran. Gần đây nhất, Washington đã áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với 9 người thân cận của lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei. Trong đó, bao gồm cả Chánh văn phòng, một trong những con trai của ông Khamenei và người đứng đầu ngành tư pháp.

Trong khi đó, Iran vẫn tuyên bố không khuất phục trước các lệnh trừng phạt và tỏ ra cứng rắn cả với Mỹ và phương Tây. Gần đây nhất, Iran quyết định tiếp tục hạn chế việc thực thi cam kết của mình theo JCPOA, nếu các bên còn lại không đưa ra những biện pháp thiết thực để bảo vệ thỏa thuận hạt nhân. Phái viên Iran tại Liên Hiệp Quốc (LHQ) Ali Nasimfar cảnh báo, cứ 60 ngày một lần, Iran sẽ tiến hành giảm những cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, trừ khi các bên còn lại đưa ra những biện pháp thiết thực để bảo vệ thỏa thuận. Phát biểu trong phiên họp của Đại Hội đồng LHQ phối hợp với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ông Ali Nasimfar cho biết, một mình Iran không thể chịu tất cả gánh nặng để giữ JCPOA. Do đó, nhằm mang lại sự cân bằng cho thỏa thuận hạt nhân này, Iran đã quyết định hạn chế việc thực thi cam kết của mình trong thỏa thuận hạt nhân.

Tuyên bố trên đã thành hiện thực khi mới đây, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã xác nhận, Iran đã bắt đầu làm giàu uranium tại cơ sở ngầm Fordow, vi phạm JCPOA. IAEA cho biết thêm rằng kho dự trữ uranium của Tehran đã được làm giàu và đang tiếp tục tăng thêm. Cụ thể trong một báo cáo quý, IAEA cho biết kho dự trữ uranium của Iran đã được làm giàu nhanh và mức độ tinh khiết mà nước này tinh chế đang ở mức cao hơn giới hạn đặt ra trong thỏa thuận. Việc làm giàu uranium vượt mức cho phép sẽ là điều kiện để Iran phát triển vũ khí hạt nhân trong tương lai.

Tuy nhiên, động thái trên của Iran vô hình trung sẽ tạo điều kiện để các quốc gia liên quan và EU mượn cớ áp đặt các lệnh trừng phạt mới nhằm vào nước này. Hệ lụy của các lệnh trừng phạt sẽ làm cho Iran vốn dĩ đã khó khăn nay lại càng khốn khó hơn.

HN tổng hợp