Nhật - EU bắt tay kết nối Á – Âu

Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản đã tổ chức Diễn đàn kết nối Á-Âu và hai bên cùng ký kết một thỏa thuận quan trọng để khởi động các dự án chung, xây dựng cơ sở hạ tầng và thiết lập các tiêu chuẩn phát triển trên toàn thế giới.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker trong buổi ký kết. Ảnh: Reuters

Sau thỏa thuận về khu vực mậu dịch tự do, Nhật Bản và EU đã có được thêm dấu ấn mới trong việc thúc đẩy quan hệ song phương với việc ký kết thỏa thuận về phối hợp cùng nhau thực hiện những dự án về phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, vận tải và công nghệ số có tác dụng và hiệu ứng kết nối châu Âu với châu Á.

Thỏa thuận được Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker đặt bút ký kết tại Brussels vào cuối tuần qua. Động thái này nằm trong kế hoạch triển khai 60 tỉ euro - khoản tiền này được lấy từ các quỹ bảo đảm, các ngân hàng phát triển và những nhà đầu tư tư nhân - nhằm cải thiện mối liên kết giữa châu Âu và châu Á của Liên minh châu Âu.

Thủ tướng Abe cho hay, sự hợp tác giữa Brussels và Tokyo, bao gồm cả quan hệ đối tác kinh tế và chiến lược, đang phát triển mạnh mẽ hơn và là một “tuyên bố vang dội” trong bối cảnh “các giá trị quan và nguyên tắc mà hai bên ấp ủ có thể bị lung lay hoặc đi lệch hướng”.

Phát biểu tại lễ ký kết, ông nói thêm: “Dù là một tuyến đường hay một bến cảng, mỗi khi EU và Nhật Bản đầu tư vào một dự án, chúng tôi sẽ có thể xây dựng nên sự kết nối bền vững, dựa trên quy tắc kéo dài từ Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đến phía Tây Balkan và châu Phi”.

“Dù là con đường hoặc cảng biển, khi EU và Nhật Bản tiếp nhận công trình nào, chúng tôi đều có thể xây dựng kết nối bền vững, dựa trên luật lệ từ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đến vùng Tây Balkan và châu Phi”, Thủ tướng Abe phát biểu tại diễn đàn EU - châu Á tại Brussels.

Tuy EU và Nhật Bản quả quyết công khai là thỏa thuận mới về kết nối không nhằm đối phó kế hoạch “Một vành đai, một con đường” của Trung Quốc, song một trong những mục tiêu được hai bên theo đuổi với thỏa thuận mới này cũng như với thỏa thuận về khu vực mậu dịch tự do đã được ký kết trước đó là đối phó Trung Quốc, trong ấy đặc biệt là kế hoạch “Một vành đai, một con đường” của Trung Quốc.

Sáng kiến Vành đai và con đường đã tác động tới hơn 100 quốc gia và các tổ chức quốc tế, với hơn một nửa trong số 28 quốc gia thành viên của EU, nhưng sáng kiến của Bắc Kinh đồng thời cũng bị chỉ trích là “bẫy nợ ngoại giao” với những bản thỏa thuận thiếu minh bạch và gây ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường mặc dù Bắc Kinh liên tục phản đối những cáo buộc này.

Theo FT, thỏa thuận giữa EU và Nhật Bản đòi hỏi sự minh bạch trong các hoạt động trao đổi, đảm bảo tính bền vững của các khoản đầu tư và các tiêu chuẩn cao về bền vững kinh tế, tài chính, xã hội và môi trường.

Ông Juncker cho rằng cần phải xây dựng một cơ sở hạ tầng mà không đòi hỏi các khoản nợ lớn hoặc phụ thuộc vào “một quốc gia duy nhất”.

Một nhà ngoại giao EU bình luận, hợp tác giữa EU và Nhật Bản có thể bao gồm việc EU cho các công ty Nhật Bản sử dụng máy bay không người lái để lập bản đồ về các con đường mà các nước châu Phi cần sửa chữa, trong khi các nhà đầu tư Nhật Bản tài trợ cho các công ty năng lượng tái tạo châu Âu mong muốn mở rộng ở Đông Nam Á.

EU muốn thông qua dự án này, tận dụng hiệu quả sức ảnh hưởng kinh tế về các lĩnh vực thương mại, viện trợ và đầu tư để đạt được các mục tiêu chính sách đối ngoại chiến lược.

Theo báo Anh, EU đã bắt đầu có lập trường mạnh mẽ hơn về sự trỗi dậy của Trung Quốc. Đầu năm nay, họ đã đưa ra một tuyên bố mang tính bước ngoặt khi cho rằng Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh mang tính hệ thống” trong một số lĩnh vực và là đối thủ cạnh tranh hoặc đối tác tiềm năng trong nhiều lĩnh vực khác.

NGUYỄN TẤN tổng hợp