BỆNH THÀNH TÍCH - BỆNH HỮU DANH VÔ THỰC TRONG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG HIỆN NAY

Bệnh thành tích là một trong chín biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống của đảng viên và tổ chức đảng mà Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII)[1] đã chỉ ra là một trong những biểu hiện của tình trạng suy thoái đạo đức, lối sống, háo danh, phô trương, che khuyết điểm, thổi phồng thành tích, thích được đề cao, ca ngợi, “chạy thành tích”, “chạy khen thưởng”, “chạy danh hiệu”.

“Mắc bệnh thành tích” trong lĩnh vực nào cũng cũng nguy hiểm nhưng trong công tác xây dựng Đảng là nguy hiểm hơn cả, vì công tác xây dựng Đảng được coi là nhiệm vụ then chốt có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, gây mất đoàn kết nội bộ, mất niềm tin dẫn đến hủy hoại uy tín, danh dự của cá nhân và sức mạnh của tổ chức.

Nhận diện bệnh thành tích - bệnh từ bên trong mà ra - vấn đề không thể xem nhẹ

Nhận diện căn bệnh này không quá khó, nhưng khá phức tạp vì nó thường được che giấu bởi vẻ bề ngoài hào nhoáng, bóng bẩy. Nếu không nhìn nhận thấu đáo, soi vào bản chất, logic của vấn đề thì khó đoán biết, phải qua kiểm tra, giám sát của tổ chức, cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân mới phát hiện được chính xác.

Thời kỳ hiện nay, “bệnh thành tích” được gọi là “bệnh hữu danh vô thực” với các biểu hiện: “làm được ít nhưng suýt ra nhiều khi báo cáo cho oai”, “khuyết điểm thì giấu đi, tự phê bình và phê bình thì không nói đến”, “làm việc không thiết thực, báo cáo không thật thà”, “việc gì làm cũng không xét đến kết quả thiết thực, chỉ nhằm về hình thức bề ngoài, chỉ muốn phô trương cho oai”.

Thứ nhất, một vài bộ phận cán bộ, đảng viên coi thành tích không chỉ là phương tiện nhằm thỏa mãn tâm lý thích được đề cao, ca ngợi và dùng để ngụy trang, che giấu khuyết điểm. Tâm lý thích được khen hơn chê, sĩ diện, thích phô trương, tâm lý không muốn “vạch áo cho người xem lưng”; tâm lý nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh hoặc lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau.

Thứ hai, một vài bộ phận cán bộ, đảng viên có chức, có quyền, chỉ biết chăm lo, vun vén cho lợi ích cá nhân, quên lợi ích tập thể, lợi ích cộng đồng, đặt lợi ích riêng lên trên lợi ích chung mà bao che, giấu giếm khuyết điểm, khuếch trương thành tích.

Thứ ba, một vài bộ phận cán bộ cấp dưới, đảng viên thì sợ khuyết điểm, không dám chịu trách nhiệm, không đủ dũng cảm để nhìn thẳng vào sự thật, báo cáo đúng sự thật. Thấy cái sai, cái xấu của cấp trên, người có vị trí chức vụ cao hơn chẳng dám ý kiến phê bình. Người can đảm phê bình thì sẽ bị những người có quyền lợi liên quan cùng nhau đố kỵ, cười nhạo, ghét bỏ.

Thứ tư, việc tổ chức đánh giá, kiểm soát về chất lượng còn hạn chế, chưa công bằng đã tạo kẽ hở và điều kiện cho hành vi “bệnh ham danh vị”, “bệnh hình thức” là mặt trái của thành tích, là thành tích do tô hồng, thổi phồng mà có hoặc “cố đấm ăn xôi” để đạt bằng mọi giá, “chạy thành tích”, “chạy danh hiệu”... đang là một trong những lý do dẫn đến bệnh thành tích của cán bộ, đảng viên hiện nay.

“Tấm bình phong” che mắt –  “Tô hồng”[2] báo cáo

Đối với một vài bộ phận cán bộ, chuyện “tô hồng” đánh bóng tên tuổi, “chạy thành tích”, “chạy khen thưởng”, “chạy danh hiệu” không chỉ nhằm thỏa mãn mục đích thích được đề cao,  được ca ngợi và cố ý “bịt chặt” những lỗ hổng, khuyết điểm, sai trái của mình. Lúc ấy, thành tích sẽ trở thành “tấm bình phong” dễ bề che mắt thiên hạ. Báo cáo không trung thực sẽ là biện pháp hữu hiệu để những người lãnh đạo củng cố vị trí và thăng tiến, bởi những yếu kém, tồn tại được che giấu ở những bản thành tích không thật thà.    

Một bản báo cáo “tô hồng” thành tích nhiều khi cũng bởi chính những áp lực từ những chỉ tiêu do cấp trên đưa ra. Đôi khi chính cấp trên đã “bật đèn xanh” cho cấp dưới báo cáo sai sự thật, bắt buộc cấp dưới bằng mọi biện pháp phải hoàn thành để cấp trên còn báo cáo thành tích với lãnh đạo cấp cao hơn. Bên cạnh đó, ở nhiều nơi còn tình trạng, cấp trên quan liêu, không sâu sát, không kiểm tra, không giám sát, không đôn đốc nhưng chỉ thích “thành tích”. Dẫn đến việc cấp dưới nắm được thóp nên báo cáo không trung thực, “tô hồng” báo cáo.

Việc thực hiện quy chế dân chủ không nghiêm, vai trò của quần chúng không được phát huy. Đó chính là vì “tâm lý nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh”. Lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau. Khi có khuyết điểm thì giấu giếm, thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật.

Trên thực tế, đã tồn tại không ít trường hợp các danh hiệu thi đua được tập thể lãnh đạo chỉ định trước, mà bỏ qua quan điểm “lấy hiệu quả công việc làm thước đo phẩm chất năng lực của tập thể, cá nhân”, thay vào đó, là cả nể, cảm tính, thậm chí không loại trừ cả việc chạy “danh hiệu thi đua” bằng nhiều hình thức.

Tại nhiều cuộc họp khác nhau, Tổng Bí thư  Nguyễn Phú Trọng đều nhất quán quan điểm: "Mọi đảng viên đều phải tự gột rửa, tự sửa mình". Về công tác đánh giá cán bộ thì "Đừng nhìn gà hoá cuốc", "Đừng thấy đỏ tưởng là chín". Trong công việc, công tác, cần tránh thói cục bộ, bản vị, bè phái, kiểu "Cua cậy càng, cá cậy vây". Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng không ít lần căn dặn lãnh đạo, cán bộ, đảng viên: "Đừng bị cám dỗ bởi những lợi ích xấu xa, những việc làm vô liêm sỉ". Điều quan trọng là đạo đức, danh dự.

"Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những việc làm ti tiện đớn hèn vô liêm sỉ; tiền bạc lắm làm gì, chết có mang theo được đâu. Danh dự mới là điều thiêng liêng, cao quý nhất". Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng căn dặn tại Hội nghị toàn quốc các cơ quan nội chính triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng ngày 15/9/2021.[3]

Điều trị căn bệnh thành tích – tỉnh Hậu Giang quyết liệt trong công tác đấu tranh tự phê bình và phê bình

Để góp phần điều trị “căn bệnh thành tích”, thực hiện nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng, Trung ương đã triển khai nhiều giải pháp thông qua các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo về công tác xây dựng Đảng. Đồng thời, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã xuất bản nhiều quyển sách quan trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về lĩnh vực này.

Đặc biệt, tác phẩm “Quyết tâm ngăn chặn và đẩy lùi tham nhũng” (2019) được sắp xếp làm 02 phần: Phần thứ nhất: Một số bài phát biểu, bài viết và trả lời phỏng vấn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về công tác phòng, chống tham nhũng. Phần thứ hai: Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tại một số phiên họp Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng.

Tác phẩm “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta  ngày càng trong sạch, vững mạnh” (2023) được sắp xếp gồm ba phần, thể hiện tư tưởng nhất quán, kiên định và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác xây dựng Đảng, về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; nêu vấn đề gợi mở, định hướng và đưa ra nhiều giải pháp có giá trị quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hiện nay, giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân nắm vững, quán triệt và tổ chức thực hiện sâu rộng, hiệu quả để góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh.

 Các tác phẩm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tạo thành những đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong cả nước. Với tinh thần ‘trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, coi xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, với bản ngã tốt đẹp của mỗi cán bộ, đảng viên, chúng ta tin tưởng rằng “căn bệnh thành tích” sẽ không còn là một trở lực trong công tác đấu tranh tự phê bình và phê bình. Đảng ta sẽ như “ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

Đảng bộ Hậu Giang xác định công tác xây dựng Đảng là then chốt. Do đó, công tác này luôn được cấp ủy các cấp, các nhiệm kỳ quan tâm chú trọng hàng đầu. Từ khi thành lập đến nay, toàn Đảng bộ và hệ thống chính trị tỉnh nhà luôn ổn định, duy trì và phát huy truyền thống đoàn kết, chung sức, đồng lòng, lãnh đạo cán bộ, đảng viên và Nhân dân đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các mặt kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, với nhiều điểm sáng nổi bật; năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng và chất lượng đảng viên ngày càng được nâng lên; khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố, tăng cường; lòng tin của Nhân dân đối với Đảng ngày càng được nâng cao. Việc tổ chức kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) luôn được triển khai đầy đủ, nghiêm túc; quan tâm đúng mức việc gợi ý kiểm điểm để kịp thời uốn nắn, nhắc nhở, qua đó nhiều tập thể, cá nhân đã mạnh dạn, thẳng thắn nhìn nhận những mặt còn hạn chế và xây dựng kế hoạch khắc phục, đem lại nhiều hiệu quả tích cực.

Trong những năm qua, tỉnh Hậu Giang đã quan tâm lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ ngày càng chặt chẽ, thực chất và hiệu quả hơn. Theo đó, Chương trình số 50- CTr/TU ngày 9/8/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020 - 2025 xác định: “Cơ cấu, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành theo vị trí việc làm, khung năng lực, bảo đảm đúng người, đúng việc, giảm số lượng, nâng cao chất lượng, cơ cấu hợp lý”; Đề án số 06-ĐA/TU ngày 1/5/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về thí điểm đổi mới tinh giản biên chế gắn với tuyển dụng cán bộ trẻ, ngang tầm nhiệm vụ chỉ rõ: “Cả hệ thống chính trị thống nhất nhận thức và hành động, quyết tâm thực hiện tinh giản biên chế, bảo đảm hoàn thành tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.

Ngày 05/01/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hậu Giang đã ban hành Đề án số 09-ĐA/TU về “Quy định tạm thời về vị trí việc làm các cơ quan, đơn vị sự nghiệp của Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh Hậu Giang” (Đề án 09). Trong bối cảnh tình hình hiện nay, việc xây dựng Đề án 09 của Tỉnh ủy được xác định là rất cấp thiết, nhằm khắc phục, tháo gỡ kịp thời, trước mắt những “điểm nghẽn” vốn được coi là khó và phức tạp.

Để khắc phục căn bệnh thành tích cần tập trung giải quyết dứt điểm căn nguyên:

Một là, khắc phục tâm lý sùng bái thành tích, quá coi trọng hình thức, phô trương; giấu giếm khuyết điểm của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Cũng cần nhìn nhận rằng, giấu giếm khuyết điểm và thích khen hơn chê là bản tính của con người, là yếu tố tâm lý khách quan. Tự nhận khuyết điểm thì sẽ thiệt nhiều thứ, như mất thành tích, bị trừ điểm thi đua, ảnh hưởng tới những quyền lợi cá nhân. Bởi vậy, thay đổi cách nhìn nhận đối với khuyết điểm theo quan điểm “nhân vô thập toàn” và thái độ tích cực khắc phục, sửa chữa khuyết điểm của mỗi cá nhân cán bộ, đảng viên.

Hai là, đổi mới phương pháp kiểm tra, giám sát của cấp ủy, người đứng đầu và các cơ quan cấp trên đối với cơ sở. Duy trì nghiêm nền nếp chế độ sinh hoạt Đảng, chấn chỉnh nền nếp sinh hoạt chi bộ. Đổi mới công tác kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên theo đúng Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 công tác kiểm tra, giám sát phải kịp thời phát hiện nhân tố mới, tích cực để phát huy, phải bảo vệ cái đúng, bảo vệ người tốt, cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá vì lợi ích chung; phải chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên ngay từ khi mới manh nha, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, huy động quần chúng nhân dân tham gia phòng, chống, ngăn chặn và đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của cán bộ, đảng viên. Đảng ta đang khuyến khích và đã có cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung.

Ba là, chỉnh sửa, bổ sung quy chế thi đua, khen thưởng cho phù hợp với thực tiễn. Đây chính là liều thuốc đặc hiệu để chữa từ nguyên nhân gốc, trị dứt điểm bệnh sính thành tích và che giấu khuyết điểm nguy hại. Hiện nay cũng có quan điểm cho rằng, để tránh bệnh thành tích và che giấu khuyết điểm, nên bỏ các phong trào, chỉ tiêu thi đua, các danh hiệu thi đua. Điều quan trọng là phải xây dựng được chỉ tiêu thi đua sao cho phù hợp với tình hình thực tế của từng cơ quan, đơn vị, tránh bệnh thành tích. Việc đăng ký các danh hiệu, hình thức thi đua, khen thưởng cũng cần thực hiện dân chủ và linh hoạt. Cần động viên, khuyến khích mọi người đăng ký theo nguyện vọng chứ không nên ép buộc, áp đặt. Mặt khác, cũng không nên khống chế, giới hạn số lượng, tỷ lệ đăng ký thi đua để tránh tình trạng bình xét thi đua thiếu công bằng.

Bốn là, phát huy vai trò, tính tiền phong gương mẫu của người đứng đầu và sự tự giác tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên. Đặc biệt, đối với đảng viên là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất thiết phải trung thực với Đảng, phải coi việc nói dối Đảng, nói dối cấp trên, báo cáo sai sự thật, che giấu khuyết điểm là có tội với Đảng, vi phạm tư cách đảng viên, tổ chức đảng ở đó cần xem xét xử lý kỷ luật, thậm chí sẵn sàng đưa ra khỏi Đảng nếu có những vi phạm nghiêm trọng.

Làm tốt công tác bồi dưỡng tạo nguồn, bổ nhiệm, sử dụng cán bộ "đúng người, được việc, được tổ chức” theo tinh thần, tư tưởng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Phải trong sáng, công tâm, khách quan, đặc biệt là phải rất tỉnh táo, tinh tường trong lựa chọn cán bộ, “đừng thấy đỏ tưởng là chín”, đừng chỉ thấy “cái mã bên ngoài, nó che đậy cái sơ sài bên trong” bằng những tấm bằng khen của các cấp nhưng lại làm mờ dần đi tính trung thực, đưa lối suy nghĩ, làm việc dối trá lên hàng đầu mà quên đi cái hiện thực không mấy tốt đẹp bên ngoài bản báo cáo.

Khắc phục bệnh thành tích và che giấu khuyết điểm là công việc đòi hỏi phải có sự thống nhất về tư tưởng, hành động, được tiến hành kiên trì và đồng bộ ở tất cả các cấp với nhiều giải pháp tích cực và chủ động. Trong đó phải thật sự coi trọng biện pháp trọng tâm: Khắc phục tâm lý sùng bái thành tích, phô trương, giấu giếm khuyết điểm của cán bộ, đảng viên; phát huy quyền làm chủ tập thể của đảng viên và quần chúng trong mỗi tổ chức đảng trên cơ sở nâng cao trình độ hiểu biết của đảng viên, quần chúng về mọi mặt; khắc phục sự hình thức trong thi đua.

HUỲNH MINH TUẤN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 30-10-2016, của Hội nghị Trung ương 4 khóa XII, “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 9-2-2018, của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII, “Về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới”; Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021, của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, “Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

2. Nguyễn Phú Trọng. (2019). Quyết tâm ngăn chặn và đẩy lùi tham nhũng. Việt Nam. Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật.

3. Nguyễn Phú Trọng. (2023). Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh. Việt Nam. Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật.

4. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

5. https://dangcongsan.vn/xay-dung-dang/nhung-chi-huan-sau-sac-cua-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-ve-cong-tac-can-bo-673253.html

6. https://vtv.vn/trong-nuoc/toan-van-bai-viet-cua-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-nguyen-phu-trong-ve-cong-tac-chuan-bi-nhan-su-dai-hoi-xiii-cua-dang-20200426114410265.htm

7. https://haugiang.dcs.vn/xay-dung-dang-51834/benh-thanh-tich-mot-tro-luc-trong-dau-tranh-tu-phe-binh-va-phe-binh-hien-nay-223316?gidzl=9tF-TeZU8bKcR_vrWiKbMoDk_tgRnYDOFsptTip2U0DhEVDsc9ue1pjYzYV9n7q1Qpsf9JcMd-qNWDyWKG

8.https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/thuc-tien-kinh-nghiem1/-/2018/827188/tinh-hau-giang-quyet-tam-doi-moi%2C-thuc-hien-dot-pha-bang-khat-vong-vuon-len-manh-me%2C-vi-su-phat-trien-nhanh-va-ben-vung.aspx

* Bài viết được đăng phục vụ dự thi Giải Báo chí cấp tỉnh về xây dựng Đảng (Búa liềm vàng) lần thứ III-năm 2024. Tòa soạn không tham gia biên tập, tôn trọng tuyệt đối chính kiến, nội dung, hình ảnh bài viết đã được cơ quan chủ quản thống nhất thông qua.