THỰC HIỆN DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH: 55 NĂM NHÌN LẠI VÀ HƯỚNG TỚI TƯƠNG LAI

Sau 55 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với sự vận động phong phú của thực tiễn, đã cho chúng ta những nhận thức mới về Di chúc cúa Người về nhiệm vụ hàng đầu là xây dựng và chỉnh đốn Đảng cầm quyền. Tiếp tục thực hiện lời căn dặn trong Di chúc của Người đối với Đảng chính là để Đảng ta xứng đáng với truyền thống hào hùng, với sự mong đợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đáp ứng mong mỏi của Nhân dân.

1. Là người sáng lập Đảng và là lãnh đạo cao nhất của Đảng, trước khi chuẩn bị đi vào cõi vĩnh hằng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết Di chúc xác định cho Đảng, cho đời sau những việc phải làm, những lợi ích được hưởng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu!

Trong Di chúc, Người dặn lại việc cần phải làm cho Đảng: “Đang cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”. Kế hoạch đó còn được cụ thể đến từng đối tượng, từ những người có công, như đối với những người hy sinh xương máu; cha mẹ, vợ con (của thương binh, liệt sĩ); những người trẻ tuổi trong lực lượng vũ trang; thanh niên xung phong…

Trong Di chúc, phần Chủ tịch Hô Chí Minh căn đặn tổ chức mà Người sáng lập và lãnh đạo được dùng từ “cần phải”; đối với nhân dân, Người sử dụng cụm từ “điều mong muốn”. Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”. Trong phần cuối của Di chúc, khi “để lại muôn vàn tình thân yêu”, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết theo thứ tự là: “cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng”. Như thế, trước hết, Chu tịch Hồ Chí Minh căn dặn Đảng, nhưng trên hết lại là để phục vụ nhân dân.

Để thực hiện được lời căn dặn ấy, trong điều trước hết nói về Đảng, toàn Đảng cần phải thực hiện tốt những vấn đề căn bản sau đây:

Một là, Đảng phải đoàn kết. Những lời trước hết trong Di chúc là Chủ tịch Hồ Chí Minh nói với Đảng là lời căn dặn: “Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”.

Sự quan tâm trước hết đó được thể hiện trong Di chúc cũng là sự quan tâm nhất của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ khi thành lập Đảng đến lúc viết và hoàn thành Di chúc. Sự quan tâm ấy bắt nguồn từ đòi hỏi nội tại khách quan của Đảng và thực tiễn cách mạng mà Người đã viết ra trong nhiều tác phẩm ở các thời kỳ khác nhau và đúc kết lại trong Di chúc. Bởi theo Người: đoàn kết là sức mạnh vô địch của Đảng và đoàn kết trong Đảng là hạt nhân của đoàn kết dân tộc; đoàn kết là sức mạnh của Đảng trên con đường giải phóng dân tộc và xây dựng xã hội mới. Quan tâm tới vấn đề đoàn kết của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra cho Đảng “cách tốt nhất đề củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất” là phải giữ vững nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng. Ở đây, cần chú ý tới sự nhấn mạnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nội dung của nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng mà Người chỉ ra trong Di chúc. Người chỉ tập trung vào ba nội dung chủ yếu là: “Trong Đảng phải thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên”; “nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình”; “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.

Chiều sâu của tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện trong Di chúc chính là ở chỗ: Người đã chọn ra những vấn đề cốt lõi trong hàng loạt vấn đề cần giải quyết và đã chỉ ra phương pháp giải quyết tối ưu để đưa tới sự chuyển biến cho thực tiễn cách mạng. Trong chiều sâu tư tưởng đó sáng lên quan điểm: chỉ có thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên mới đi tới sự thống nhất về tư tưởng, sự thống nhất tư tướng đó là cơ sở vững chắc cho thống nhất trong tổ chức và hành động của toàn Đảng. Cũng trên cơ sở thống nhất tư tưởng, thì việc tự phê bình và phê bình mới có căn cứ rõ ràng cho sự nghiêm chỉnh. Đồng thời, đó cũng là cơ sở đúng đắn cho tình đồng chí thương yêu lẫn nhau.

Hai là, đảng viên phải luôn tu dưỡng đạo đức. Xuất phát từ sứ mệnh cao cả “Đảng ta là một Đảng cầm quyền” mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng là người nắm giữ các trọng trách quyền lực của Nhà nước được nhân dân ủy quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định rõ những nhiệm vụ của “Mỗi đảng viên và cán bộ” là đi thực hiện các chuẩn đạo đức theo 4 chữ “thật”:

- Thật sự thắm nhuần đạo đức cách mạng,

- Thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư.

- Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch,

- Phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Những “chuẩn phẩm chất” đạo đức của cán bộ, đảng viên mà Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra với 4 thật là những chuẩn gồm:

1. Chuẩn phẩm chất: “đạo đức cách mạng”;

2. Chuẩn nhân cách: “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”;

3. Chuẩn trách nhiệm: “giữ gìn Đảng thật trong sạch”;

4. Chuẩn danh đự: “phải xứng đáng là người lãnh đạo, đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Theo cách đặt vấn đề như trên, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định đạo đức cách mạng chỉ là một “chuẩn” trong số 4 “chuẩn” đạo đức của cán bộ, đảng viên.

Khái niệm đạo đức cách mạng được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra trong khá nhiều bài viết, lời nói của Người. Nhưng cô động nhất là định nghĩa được Người chỉ ra trong bài Đạo đức cách mạng (viết năm 1958) với nội hàm là: “Nói tóm tắt, thì đạo đức cách mạng là: Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất. Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối chính sách của Đảng.

Đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc. Ra sức học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, luôn luôn dùng tự phê bình và phê bình để nâng cao tư tưởng, cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ”. Nhìn từ lịch sử, có thể thấy, khái niệm về cách một người kách mệnh trong cuốn Đường Kách mệnh: (viết năm 1927) và Đạo đực cách mạng (viết năm 1958) đến đạo đức của cán bộ, đảng viên trong Di chúc (được công bố năm 1969) là thống nhất nội hàm. Trong đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều chỉ rõ các quan hệ: với Đảng, với công việc, với mọi người, với bản thân. Khái niệm đạo đức của cán bộ, đảng viên trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là khái niệm hoàn thiện nhất, là chỉ dẫn cuối cùng và gần nhất của Người về đạo đức của người cán bộ, đảng viên của Đảng. Đây chính là nên tảng xây dựng chuẩn mực đạo đức cho cán bộ, đảng viên hiện nay.

Ba là, những giải pháp xây dựng đoàn kết trong Đảng. Đặt vấn đề từ những yêu cầu nội tại của Đảng cầm quyền và xuất phát từ “một công việc cực kỳ to lớn, phức tạp, khó khăn” của “một cuộc chiến đầu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi” mà Đảng phải thực hiện và đòi hỏi “Chúng ta phải có kế hoạch sẵn sàng, rõ rang, chu đáo, để tránh khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra giải pháp: “Việc cần phải làm trước tiên” là “chỉnh đốn lại Đảng”. Theo Người, mục đích của việc cần phải làm trước tiên này còn là “làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân”.

Như vậy, trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn Đảng ta: Điều trước hết: là vấn đề xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ đảng viên mà việc phải làm trước tiên là chỉnh đốn Đảng để Đảng luôn hoàn thành trách nhiệm của mình trước nhân dân. Ba nhiệm vụ này có quan hệ hữu cơ với nhau. Đó cũng là ba nhiệm vụ căn cốt để Đảng thật sự “xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân

2. Năm mươi lăm năm qua, Đảng ta đã luôn chú trọng thực hiện lời căn đặn trước hết: việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn Đảng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn. Những nhiệm vụ này được Đảng ta đặc biệt quan tâm, nhất là từ khi Đảng bắt đầu khởi xướng và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới ở nước ta. Với thái độ “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật", Đại hội VI của Đảng (năm 1986) đã xác định quyết tâm: tăng cường sức mạnh của Đảng, nâng cao uy tín của Đảng trong quân chúng, bảo đảm cho Đảng vươn lên ngang tầm những nhiệm vụ mới. Đảng ta phải trở thành một Đảng lãnh đạo vững mạnh trong cách mạng xã hội chủ nghĩa. Và, xác định: “Phải làm trong sạch đảng, trước hết phải loại bỏ ngay những phần tử thoái hóa biến chất” với 6 giải pháp lớn về xây dựng Đảng nhằm, chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh về Chính trị, tư trởng, tổ chức, để từ đó tác động quyết định đến sự phát triển của cách mạng nước ta. Đảng ta đã tiến hành một loạt các biện pháp về tư tưởng, chính trị, tổ chức và đặc biệt là tiến hành cuộc vận động chỉnh đốn làm trong sạch Đảng đã tạo ra những chuyển biến rõ rệt trong cả nhiệm vụ xây dựng và chỉnh đốn Đảng theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991) của Đảng cũng xác định, “để đảm đương được vai trò lãnh đạo, Đảng phải vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức”. Do đó, Đảng “phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, ra sức nâng cao trình độ trí tuệ, năng lực lãnh đạo. Giữ vững truyền thống đoàn kết thống nhất trong Đảng..."

Từ nhận định “Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên gắn liền với tệ quan liêu tham những, lãng phí vẫn đang diễn ra nghiêm trọng chưa được ngăn chặn triệt để”, Đại hội XIII của Đảng đề ra 10 nhiệm vụ, giải pháp đồng bộ về công tác xây dựng Đảng để thực hiện, trong đó có nhiều nội dung được bổ sung, phát triển cho phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của công tác xây dựng Đảng trong tình hình mới

3. Năm mươi lăm năm qua, thực hiện lời căn đặn trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trước sự vận động của tình hình mới, Đảng ta luôn xác định xây dựng và chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ thường xuyên, là công việc trước tiên để thực hiện thành công các nhiệm vụ cũng như không ngừng nâng cao uy tín, niềm tin của đảng viên và nhân dân đối với Đảng. Điều đó đã đem lại thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, giữ vững chế độ và sự lãnh đạo xã hội của Đảng.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đã đạt được, công tác xây dựng Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên còn không ít hạn chế, yếu kém đáng lo ngại, nhất là tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; tình trạng quan liêu, xa dân, tổ chức không chặt chẽ, nhiều nguyên tắc của Đảng bị vi phạm.

Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 4 (khóa XIII) đã bàn và quyết nghị về công tác xây dựng Đảng vừa cơ bản, lâu dài vừa tập trung trọng tâm, cấp bách và hợp lòng dân; với quan điểm nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá giá đúng sự thật, gắn chặt phòng với chủ động tiến công để xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, với một số nhiệm vụ và giải pháp như sau:

Một là, Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác chính trị, tư tưởng, tự phê bình và phê bình

Hai là, Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu gắn với đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Ba là, Tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách

Bốn là, Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên vi phạm

Năm là, Phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; thực sự dựa vào nhân dân để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh

Chúng ta tin rằng, với quyết tâm và những giải pháp mới, với sự kết hợp chặt chẽ giữa nhóm giải pháp tự phê bình và phê bình, nêu cao tính tiên phong gương mẫu của cấp trên với giải pháp về tổ chức cán bộ và sinh hoạt đảng, về cơ chế chính sách. Đảng ta nhất định sẽ thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng theo tinh thần Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 4 (khóa XIII) đúng theo 4 chữ thật mà Bác Hồ đã chỉ ra trong Di chúc, để thật xứng đáng là Đảng Cộng sản Việt Nam. Một Đảng hiện thân “là đức, là văn minh”, Đảng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện.

NGUYỄN THANH LIÊM

* Bài viết được đăng phục vụ dự thi Giải Báo chí cấp tỉnh về xây dựng Đảng (Búa liềm vàng) lần thứ III-năm 2024. Tòa soạn không tham gia biên tập, tôn trọng tuyệt đối chính kiến, nội dung, hình ảnh bài viết đã được cơ quan chủ quản thống nhất thông qua.