XÂY DỰNG LỰC LƯỢNG DÂN QUÂN TỰ VỆ VỮNG MẠNH TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân nói chung, lực lượng dân quân tự vệ nói riêng là chủ trương chiến lược của Đảng, Nhà nước ta, nhằm không ngừng tăng cường sức mạnh bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, đó còn là nhân tố quan trọng, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên từng khu vực, địa bàn tỉnh nói riêng và cả nước nói chung.

Dân quân tự vệ là một bộ phận quan trọng của lực lượng vũ trang nhân dân, được tổ chức, xây dựng vững mạnh, rộng khắp, không tách rời quá trình lao động sản xuất, nên việc xây dựng lực lượng này luôn gắn liền với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Để phát huy vai trò đội ngũ dân quân tự vệ, cần chú trọng đổi mới công tác huấn luyện, bồi dưỡng, hoạt động, không ngừng nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu. Trong những năm qua, xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ, việc huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ đã được các cấp, ngành, lực lượng, địa phương chú trọng, tạo nhiều chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng để lực lượng này hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, do sự phát triển của tình hình nhiệm vụ, công tác huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ bộc lộ rõ một số bất cập, nhất là việc cập nhật nội dung huấn luyện chưa sát với đối tượng, phương án, địa bàn, thậm chí có nội dung còn biểu hiện hình thức, nên chất lượng huấn luyện, hoạt động chưa cao, còn lúng túng khi tham gia xử lý các tình huống tại cơ sở, v.v. Để khắc phục những hạn chế đó, thời gian tới, các bộ, các ngành từ tỉnh đến huyện, thị xã, thành phố và phường, xã, thị trấn phải làm tham mưu tốt cho các cơ quan chức năng từ trên xuống phải thống nhất, đồng thời phải thường xuyên quan tâm củng cố và xây dựng lực lượng vũ trang nói chung và lực lượng dân quân tự vệ nói riêng vì đây là lực lượng nòng cốt của địa phương vì vậy phải quan tâm và chú trọng hơn lực lượng này từ công tác quán triệt tư tưởng, huấn luyện, chế độ chính sách vì có xác định tư tưởng tốt và thực hiện tốt chính sách cho lực lượng này mới đảm bảo huấn luyện có chất lượng, đồng thời quan trọng cơ quan quân sự có chức năng là thường trực trực tiếp tham mưu xây dựng và đổi mới, nội dung, hình thức và phương pháp huấn luyện hoạt động của lực lượng này nhằm không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện trong tình hình mới.

 Theo đó, các địa phương, cơ quan, tổ chức cần căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ, đặc điểm địa bàn cùng đối tượng, phương án phòng thủ,… để xây dựng kế hoạch, nội dung, thời gian và phương pháp huấn luyện cho phù hợp; kiên quyết khắc phục tình trạng áp đặt chương trình huấn luyện từ trên xuống. Trong quá trình huấn luyện, cần thực hiện tốt phương châm “Cơ bản, thiết thực, chất lượng”, coi trọng giáo dục nâng cao chất lượng chính trị, trình độ chiến thuật, kỹ thuật và khả năng phối hợp trong tác chiến, chiến đấu phòng thủ, bảo đảm sát đối tượng, phương án và địa bàn hoạt động. Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, giữa huấn luyện cơ bản với luyện tập, diễn tập; chú trọng vận dụng hiệu quả cơ chế phối hợp, hiệp đồng giữa dân quân tự vệ với các lực lượng trong diễn tập tác chiến phòng thủ, chống khủng bố, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố, v.v. Trong đào tạo đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ, nhất là cán bộ Ban Chỉ huy Quân sự xã (phường, thị trấn), cần đổi mới theo hướng: trang bị cho người học kiến thức, kỹ năng toàn diện cả về quân sự, chính trị, kinh tế, quản lý nhà nước, pháp luật,… đảm bảo có đủ năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương và tham gia cấp ủy, chính quyền ở cơ sở khi cần thiết. Trước mắt, cần thực hiện tốt việc gắn đào tạo với bố trí, sử dụng cán bộ sau đào tạo; phấn đấu từng bước chuẩn hóa 100% cán bộ quân sự cấp xã có trình độ đại học ngành quân sự cơ sở. Bên cạnh đó việc bổ sung một số loại vũ khí, trang bị mới cùng các phương tiện, công cụ hỗ trợ cần thiết cho lực lượng dân quân tự vệ, bảo đảm đủ sức làm nòng cốt trong bảo vệ cấp ủy, chính quyền và nhân dân ở cơ sở trong mọi tình huống.

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, nhất là trong thực hiện Luật Dân quân tự vệ, công tác xây dựng lực lượng chiến lược này luôn được Đảng, Chính phủ cùng các ban, ngành, địa phương quan tâm chăm lo, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp và đạt nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Bộ Tổng Tham mưu đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương liên quan chủ động làm tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, văn bản quy phạm pháp luật và thể chế hóa thành nội dung, biện pháp cụ thể, sát thực tiễn, làm cơ sở để các cấp, ngành, địa phương triển khai thực hiện. Công tác tuyên truyền, giáo dục về xây dựng, củng cố lực lượng dân quân tự vệ thường xuyên được đẩy mạnh, đi vào chiều sâu, tạo nhiều chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị đối với nhiệm vụ quan trọng này. Các cơ chế, chính sách về dân quân tự vệ từng bước được nghiên cứu, bổ sung kịp thời, đảm bảo sát đối tượng và điều kiện thực tiễn của địa phương, cơ sở. Việc xây dựng, điều chỉnh, kiện toàn tổ chức biên chế cũng như công tác huấn luyện, hoạt động của dân quân tự vệ luôn được chú trọng, có nhiều đổi mới, sáng tạo; chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu không ngừng được nâng lên. Đến nay, ở hầu khắp các địa phương, cơ quan, tổ chức,… đều chủ động ban hành, triển khai đề án xây dựng, huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ trong tình hình mới, v.v. Nhờ đó, lực lượng dân quân địa phương, tự vệ các cơ quan, tổ chức được xây dựng vững mạnh, rộng khắp, đủ sức phối hợp cùng các lực lượng giữ vững ổn định chính trị, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân.

Bên cạnh kết quả đạt được, việc xây dựng và phát huy vai trò của lực lượng dân quân tự vệ vẫn còn những hạn chế, cần khắc phục. Đó là, nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân, thậm chí cả người đứng đầu một số cấp ủy cơ sở đối với nhiệm vụ này còn chưa đầy đủ, thiếu toàn diện, dẫn đến trách nhiệm chưa cao. Việc thực hiện Luật Dân quân tự vệ và các văn bản quy phạm pháp luật về dân quân tự vệ có nội dung còn bất cập. Công tác xây dựng, huấn luyện, quản lý hoạt động của dân quân tự vệ có nơi còn hình thức, kém hiệu quả; việc xây dựng lực lượng Dân quân tự vệ trong các doanh nghiệp còn hạn chế.

Trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực, hòa bình, hợp tác vẫn là dòng chảy chính, song cũng tiềm ẩn những diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Ở trong nước, tình hình chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh,… về cơ bản vẫn giữ vững ổn định, nhưng cũng tồn tại nhiều khó khăn, thách thức. Lợi dụng những sơ hở, yếu kém của chính quyền cơ sở, các thế lực thù địch đẩy mạnh chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Trong khi đó, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cùng với mặt tích cực đã, đang phát sinh nhiều phức tạp mới, như: vấn đề an ninh nông thôn, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội,… đe dọa trực tiếp đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở từng cơ sở. Tình hình đó, đặt ra cho công tác xây dựng lực lượng vũ trang, củng cố quốc phòng nói chung, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ nói riêng những yêu cầu mới cao hơn, toàn diện hơn. Vì thế, hơn bao giờ hết, việc xây dựng lực lượng chiến lược này cần được triển khai quyết liệt, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp.

Trước hết, cần tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp về xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trong tình hình mới. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng lực lượng này. Thực tế cho thấy, ở đâu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, tổ chức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý thì ở đó dân quân tự vệ mạnh, hoạt động hiệu quả, hoàn thành tốt công tác quốc phòng, quân sự. Trên cơ sở đó, triển khai nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo sát đúng, kịp thời, hiệu quả trong xây dựng từng loại hình dân quân tự vệ, đảm bảo phù hợp với đặc điểm, điều kiện của từng địa phương, cơ sở. Quá trình thực hiện phải luôn bám sát thực tiễn, yêu cầu, nhiệm vụ,… để hướng vào tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do thực tiễn đặt ra; tập trung đột phá khắc phục khâu yếu, mặt yếu. Trong tình hình hiện nay, việc lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy các cấp phải bảo đảm tính toàn diện đối với cả lực lượng rộng rãi, lực lượng nòng cốt và lực lượng thường trực; trong đó, coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trên các địa bàn chiến lược trọng điểm (đô thị lớn, biên giới, hải đảo) và trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, v.v. Về lâu dài, cần đẩy mạnh nghiên cứu, ban hành thống nhất các văn bản, làm rõ chức năng, nhiệm vụ, các mối quan hệ giữa tổ chức đảng quân sự với tổ chức đảng các địa phương, cơ quan, tổ chức trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, nhằm không ngừng tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp đối với lực lượng này.

Đi đôi với công tác lãnh đạo, cần tăng cường công tác quản lý đối với lực lượng dân quân tự vệ cả về số lượng, chất lượng cũng như các mặt hoạt động trên từng lĩnh vực, nhất là trong các lĩnh vực đặc thù. Cùng với đó, cần gắn kết quả xây dựng, quản lý lực lượng dân quân tự vệ nói riêng, công tác quốc phòng, quân sự nói chung của các địa phương, cơ quan, đơn vị với kết quả hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu Ban Chỉ huy Quân sự xã (phường, thị trấn), cơ quan, tổ chức, làm cơ sở để đánh giá, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ, nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong thực hiện nhiệm vụ. Vì thế xây dựng lực lượng vũ trang nói chung và lực lượng Dân quân tự vệ nói riêng góp phần cùng các lực lượng khác bảo vệ vững chắc Tổ quốc, tạo môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.      

TRẦN QUỐC HƯƠNG

* Bài viết được đăng phục vụ dự thi Giải Báo chí cấp tỉnh về xây dựng Đảng (Búa liềm vàng) lần thứ III-năm 2024. Tòa soạn không tham gia biên tập, tôn trọng tuyệt đối chính kiến, nội dung, hình ảnh bài viết đã được cơ quan chủ quản thống nhất thông qua.