Nâng tầm hạt gạo

Cùng chung xu thế phát triển nông nghiệp bền vững, nông dân Hậu Giang đang đẩy mạnh sản xuất lúa gạo theo hướng an toàn thực phẩm để góp phần đạt 3 tiêu chí quan trọng là kinh tế, xã hội và môi trường.

Hiện thương hiệu “Gạo sạch Vị Thủy” được người tiêu dùng tín nhiệm và tiêu thụ rộng tại thị trường trong và ngoài tỉnh.

Với hệ thống kênh rạch chằng chịt, trong đó có nhiều dòng kênh huyết mạch như: kênh xáng Xà No, Hậu Giang 3, Nàng Mau,… hàng năm lặng lẽ dẫn nguồn nước ngọt “hiền hòa” và chở khối lượng lớn phù sa về bồi đắp cho các cánh đồng lúa trong tỉnh thêm màu mỡ. Từ điều kiện thuận lợi đã giúp cho năng suất lúa của tỉnh đang đứng thứ 2 của vùng ĐBSCL khi đạt bình quân 6,37 tấn/ha và chỉ sau tỉnh Đồng Tháp, với 6,39 tấn/ha. Không chỉ năng suất lúa cao mà chất lượng hạt gạo của tỉnh ngày càng được khẳng định.

Gạo hữu cơ vươn xa

Hơn một năm trước, người tiêu dùng và doanh nghiệp, thậm chí nhiều đơn vị trong tỉnh chưa biết đến Hợp tác xã (HTX) Tân Long, ở ấp Tân Long, xã Vĩnh Tường, huyện Vị Thủy. Thế nhưng, chỉ trong khoảng thời gian ngắn, với cách nghĩ và việc làm đột phá của người “thuyền trưởng” là ông Nguyễn Văn Thích, Giám đốc HTX Tân Long trong việc tạo ra thương hiệu “Gạo sạch Vị Thủy” bằng quy trình canh tác lúa hữu cơ mà hiện sản phẩm gạo của HTX đang vươn xa ra thị trường ngoài tỉnh.

Toàn bộ 59ha lúa của thành viên HTX Tân Long đều áp dụng nghiêm ngặt quy trình sản xuất lúa hữu cơ nên tạo ra sản phẩm gạo chất lượng.

Ngồi đối ẩm câu chuyện làm gạo sạch trong năm qua, ông Thích nói rằng trước đây, để sản xuất một vụ lúa thì thành viên của HTX phải sử dụng không ít phân, thuốc hóa học. Với cách làm này, chúng ta đang hủy hoại môi trường sống của chính mình. Với quyết tâm tạo sự khác biệt cho hạt gạo để tìm được chỗ đứng trên thị trường, vào đầu năm 2020, HTX quyết định thay đổi hình thức sản xuất bằng cách tạo ra thương hiệu gạo sạch Vị Thủy.

HTX Tân Long hiện có 51 thành viên đều áp dụng nghiêm ngặt quy trình sản xuất lúa theo hướng an toàn vệ sinh thực phẩm với diện tích 59ha, không sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có chứa chất hóa học mà thay vào đó là sử dụng toàn bộ bằng chất hữu cơ. Theo nhiều thành viên của HTX Tân Long, sản xuất lúa hữu cơ ít tốn chi phí, còn lợi nhuận thu về cao hơn so với hộ ngoài mô hình khi tăng giá trị cho hạt lúa thêm 2-2,5 lần.

Hiện tại, HTX Tân Long nhận được nhiều lời đề nghị từ một số công ty ở Hà Nội đặt hàng làm đại lý phân phối gạo sạch cho HTX. Mặt khác, nhiều người tiêu dùng tại các tỉnh vùng ĐBSCL sau khi biết HTX có gạo sản xuất theo quy trình an toàn thực phẩm cũng gọi điện tìm đến mua sản phẩm. Từ chỗ tiêu thụ ban đầu chỉ 5-6 tấn gạo sạch của HTX/tháng thì nay số lượng đã tăng lên hơn 50 tấn gạo/tháng. Với nhu cầu thị trường đang lớn nên HTX tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất lúa hữu cơ, trong đó diện tích liên kết với nông dân bên ngoài HTX tăng lên khoảng 1.200ha ở vụ lúa Đông xuân này.

Chuyển biến ở vùng lúa chất lượng cao

Cùng với mô hình sản xuất lúa hữu cơ thì việc xây dựng vùng lúa chất lượng cao gắn với áp dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật để hướng đến nền nông nghiệp xanh và tạo ra sản phẩm an toàn, góp phần nâng cao giá trị hạt gạo Hậu Giang cũng được ngành chức năng tỉnh triển khai mạnh mẽ trong thời gian qua và tiếp tục có nhiều định hướng mới trong những năm kế tiếp. 

Bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh, cho biết là chính những hiệu quả mang lại từ kinh tế, xã hội và môi trường nên trong quá trình triển khai, mở rộng vùng lúa chất lượng cao tại nhiều địa phương trong tỉnh luôn thu hút sự tham gia của người dân. Từ đó thiết lập nên chuỗi giá trị trong sản xuất hiệu quả giữa người nông dân, các HTX và doanh nghiệp.

Tính đến nay, Hậu Giang đã xây dựng được vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao với quy mô khoảng 32.000ha. Theo quy hoạch đến năm 2025, Hậu Giang tiếp tục vận động để thu hút vốn đầu tư nước ngoài cho dự án sản xuất lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn xuất khẩu của nhà đầu tư nước ngoài với quy mô 1.000ha tại huyện Vị Thủy và Châu Thành A.

Nhờ áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật trong canh tác nên chất lượng hạt gạo tại các vùng lúa chất lượng cao trong tỉnh luôn được thương lái đánh giá cao và thực hiện liên kết tiêu thụ.

Để nâng cao giá trị hạt gạo và thu hút doanh nghiệp đến liên kết tiêu thụ lúa gạo thì nông dân tại các vùng lúa chất lượng cao của tỉnh đang áp dụng tích cực nhiều biện pháp trong sản xuất theo hướng an toàn thực phẩm, nhất là mô hình “3 giảm 3 tăng” và “1 phải 5 giảm”. Chỉ tay về phía 1,5ha lúa của gia đình đang khoe những hạt lúa vàng ươm dưới ánh nắng chiều của mùa xuân, ông Trần Văn Nam, ở ấp Trường Lợi, xã Trường Long A, huyện Châu Thành A, bộc bạch: “Nhiều năm qua, tôi và bà con ở cánh đồng lúa chất lượng cao nơi đây đều áp dụng quy trình sản xuất lúa an toàn, nhất là hạn chế tối đa số lần phun thuốc và bón phân hóa học; đồng thời áp dụng mô hình trồng hoa sinh thái trên bờ mẫu. Chính việc tạo ra được sản phẩm gạo sạch, an toàn nên mỗi vụ lúa đều có doanh nghiệp đến liên kết tiêu thụ và giá trị hạt lúa cũng được nâng cao hơn so với việc canh tác như trước kia”.   

Các mô hình sản xuất lúa hữu cơ, lúa chất lượng cao đã tạo được sự chuyển biến tích cực về nhận thức của nông dân, giúp họ hiểu trong sản xuất, kinh doanh thì chất lượng sản phẩm mới là điều quan trọng. Không những thế, sản xuất lúa theo tiêu chuẩn an toàn còn thúc đẩy sự kết nối giữa sản xuất với thị trường, từ đó mang lại lợi ích cao hơn, từng bước xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp an toàn, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và đặc biệt là góp phần nâng tầm giá trị hạt gạo Hậu Giang.

HỮU PHƯỚC