Vụ lúa Đông xuân: Nông dân đẩy mạnh sử dụng lúa chất lượng cao trong gieo sạ

Thời gian qua, ngoài việc tập trung vận động người dân thay đổi tập quán sản xuất, sử dụng các giống lúa chất lượng cao, áp dụng các quy trình sản xuất theo hướng VietGAP, GlobalGAP vào sản xuất, các địa phương trong tỉnh còn tập trung xây dựng và nhân rộng những mô hình sản xuất lúa an toàn, lúa sinh thái để hướng đến hữu cơ.

Nông dân trong tỉnh sử dụng sạ hàng để giảm lượng lúa giống khi gieo sạ lúa Đông xuân. Ảnh: T.TRÚC

Thay đổi tư duy sản xuất

Theo kế hoạch vụ lúa Đông xuân 2022-2023 huyện Phụng Hiệp sẽ xuống giống khoảng 20.000ha, hiện nay nông dân trong huyện đã xuống giống được gần 10.000ha. Cơ cấu giống đa phần là các giống chất lượng cao như: OM 5451, OM4218, Đài Thơm 8, ST 25. Vừa xuống giống dứt điểm gần 2,2ha lúa, ông Nguyễn Hoàng Anh, ở xã Thạnh Hòa, huyện Phụng Hiệp đã sử dụng giống OM 5451 thay vì sản xuất lúa IR50404 như trước đây. Theo ông Hoàng Anh, lúa IR50404 năng suất tuy cao nhưng phẩm chất gạo thấp nên giá bán không cao. Mặt khác, mấy năm gần đây thương lái chuộng mua các giống lúa phẩm chất gạo cao để phục vụ xuất khẩu nên nông dân ở đây sản xuất để cung ứng. Ông Hoàng Anh cho biết: “Nông dân hiện nay cũng bắt nhịp với thị trường, trước khi xuống giống cũng tìm hiểu loại giống lúa nào hút hàng để sản xuất chứ không theo tập quán như trước đây, dễ gặp cảnh trúng mùa rớt giá”.

Nhận thức của người dân trong việc sử dụng lúa chất lượng cao để gieo sạ đã được nâng lên theo từng mùa vụ. Theo thống kê của ngành nông nghiệp huyện Phụng Hiệp, trong 3 vụ sản xuất lúa trong năm 2022, tỷ lệ sử dụng các giống lúa chất lượng cao như: OM18, ST24, OM5451, OM4218 chiếm đến 90%, tỷ lệ sử dụng lúa IR50404 chiếm chưa đến 3% ở mỗi vụ sản xuất.

Ông Trần Văn Tuấn, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phụng Hiệp, cho biết: Nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nên tập quán sản xuất lúa của người dân từng bước có sự thay đổi. Mấy mùa vụ gần đây nông dân chọn các giống lúa chất lượng cao để sản xuất, ngoài yếu tố về chất lượng thì giá bán cũng ít gặp biến động, bình quân dao động ở mức 5.700-7.000 đồng/kg. Lợi nhuận hơn 1,5 triệu đồng/công, cao hơn 500.000 đồng/công so với loại giống khác”.

Ông Nguyễn Minh Đông, chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp Việt Nông, ở thị trấn Kinh Cùng, huyện Phụng Hiệp, cho biết thêm: “Vụ lúa Đông xuân năm nay, nông dân chủ yếu chọn các giống lúa xác nhận để gieo sạ. Cơ sở dự trữ gần 10 tấn lúa OM18 và ST24 đến nay đã tiêu thụ gần hết. Giá bán năm nay cũng ổn định, không tăng nhiều so với năm rồi, dao động ở mức 16.000- 22.000 đồng/kg, tùy giống”.

Nhân rộng mô hình lúa an toàn, sinh thái

Bên cạnh việc thay đổi cơ cấu giống trong gieo sạ thì vụ lúa Đông xuân này ngành nông nghiệp huyện Phụng Hiệp cũng tập trung nhân rộng mô hình sản xuất lúa an toàn. Theo thống kê toàn huyện hiện có 2.500ha lúa an toàn, vụ Đông xuân 2022-2023 sẽ tiếp tục nhân rộng thêm 1.000ha, phấn đấu đến năm 2025 toàn huyện có 5.000ha lúa an toàn, trong đó có 1.500ha lúa sản xuất theo hướng hữu cơ.

Ông Trần Văn Tuấn, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phụng Hiệp, cho biết thêm: Sản xuất lúa hữu cơ phải trải qua nhiều giai đoạn, từ việc lấy mẫu đất, mẫu nước, áp dụng các quy trình sản xuất, sử dụng cơ cấu giống, phân thuốc phải đảm bảo theo tiêu chuẩn. Do đó, trước mắt trong năm 2023 huyện sẽ tiếp tục hỗ trợ nông dân nhân rộng mô hình sản xuất lúa an toàn. Song song đó, phối hợp với ngành nông nghiệp tỉnh và các công ty, doanh nghiệp thí điểm một số ít diện tích lúa hữu cơ để trình diễn cho nông dân tham quan học hỏi kinh nghiệm sản xuất.

Ngoài việc nhân rộng lúa an toàn thì vụ Đông xuân năm nay huyện Phụng Hiệp cũng đưa vào sản xuất thí điểm lúa sinh thái tại xã Thạnh Hòa, với diện tích 20ha, có 17 hộ tham gia. Mô hình ngoài việc hướng người dân sản xuất lúa sử dụng phân thuốc hữu cơ, còn kết hợp với việc trồng hoa sinh thái có màu sắc rực rỡ như: mười giờ, hướng dương, hoa cúc, hoa nhài... để thu hút thiên địch vừa tạo môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp cho đồng ruộng để hạn chế dịch bệnh vừa kết hợp với khu du lịch Bambo - Gaden để phát triển du lịch.

Theo đó, khi tham gia mô hình này, nông dân ngoài việc được hỗ trợ chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, lúa giống theo phương thức nhà nước hỗ trợ 50% còn lại nông dân đối ứng. Bên cạnh đó, nông dân còn được ngành nông nghiệp huyện hướng dẫn các kỹ thuật canh tác thân thiện với môi trường, như: công nghệ sinh thái, sử dụng chế phẩm sinh học, sau đó cày vùi để vi sinh hoạt động phân giải rơm rạ thành phân hữu cơ vi sinh, phục vụ cho mùa vụ kế tiếp năng suất và hiệu quả hơn. Khi trồng hoa sinh thái trên bờ ruộng sẽ thu hút thiên địch, giảm phun thuốc bảo vệ thực vật, tăng lợi nhuận, bảo vệ môi trường và có liên kết tiêu thụ sản phẩm bền vững. Theo hạch toán trên mỗi héc-ta lúa sinh thái sẽ tiết kiệm được 500.000 đồng tiền thuốc bảo vệ thực vật và công phun thuốc.

Ông Trần Quốc Tuấn, nông dân ở xã Thạnh Hòa, cho biết: “Thời gian qua, ngành nông nghiệp cũng tổ chức cho nông dân tham quan học hỏi kinh nghiệm sản xuất lúa sinh thái ở huyện Long Mỹ. Nhìn chung, đây là mô hình vừa mang lại hiệu quả, góp phần giảm chi phí đầu tư vừa tạo môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp. Chính vì thế mà bản thân tích cực tham gia và vận động nông dân xung quanh thực hiện”.

Để vụ lúa chính trong năm đạt thắng lợi trên các mặt, ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo bà con nông dân cần thực hiện tốt một số biện pháp canh tác như: cần xuống giống tập trung, đồng loạt trên từng cánh đồng theo lịch né rầy của địa phương; áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất như mô hình “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”, ứng dụng công nghệ sinh thái trong quản lý dịch hại tổng hợp; hạn chế phun thuốc trừ sâu đối với trà lúa dưới 40 ngày tuổi để bảo tồn thiên địch, tránh dịch hại bộc phát ở giai đoạn sau. Trước khi xuống giống cần vệ sinh kỹ đồng ruộng, trục sang phẳng mặt ruộng và đánh đường thoát nước thật kỹ để đảm bảo việc tiêu thoát nước khi gặp thời tiết mưa. Đặc biệt là khuyến cáo sử dụng giống lúa từ cấp xác nhận trong gieo sạ, đồng thời thực hiện sạ hàng, sạ thưa hoặc cấy máy, với lượng giống dưới 100kg/ha...

T.TRÚC - D.KHÁNH