Vụ lúa Đông xuân thắng lợi

Bộ NN&PTNT đánh giá vụ lúa Đông xuân này vùng Nam bộ đạt thắng lợi trọn vẹn. Đây là nền tảng tạo kỳ vọng cho những vụ lúa tiếp sau.

Nông dân Hậu Giang đã và đang thu hoạch lúa Đông xuân trong niềm vui trúng mùa, bán được giá.

Kết quả khả quan

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt - Bộ NN&PTNT, cho biết: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bộ NN&PTNT, trước khi xuống giống lúa Đông xuân, đơn vị phối hợp với Tổng cục Thủy lợi và các đơn vị trực thuộc Bộ tổ chức rà soát, sắp xếp thời vụ, mùa vụ kịp thời, hợp lý cho những vùng có nguy cơ hạn, mặn và đề ra các biện pháp khắc phục cụ thể trước, trong thời điểm xuống giống; đồng thời điều chỉnh kế hoạch, lịch thời vụ gieo trồng lúa cho từng khu vực ở từng tỉnh; cũng như theo dõi tình hình sinh vật gây hại cây trồng, diễn biến chất lượng nước phục vụ tưới tiêu được thực hiện chặt chẽ, thường xuyên và kịp thời. Từ sự quan tâm trên nên các tỉnh vùng Nam bộ đều đạt và vượt chỉ tiêu sản xuất lúa đã đề ra. Nổi bật là vụ Đông xuân 2020-2021 được các địa phương triển khai sớm hơn từ 20-30 ngày, trong đó diện tích xuống giống sớm được thực hiện nhiều hơn ở vùng ven biển; riêng những vùng còn lại phân bố thời gian xuống giống xen kẽ để chia sẻ nguồn nước khi thiếu hụt cho sản xuất. Đặc biệt, nhiều vùng đã kịp thời xuống giống né mặn cuối vụ nên không bị ảnh hưởng hạn, mặn.

Ông Nguyễn Chí Thiện, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Long An, chia sẻ: Địa phương đã dịch chuyển mùa vụ bằng giải pháp xuống giống lúa Đông xuân sớm nên hơn 56.000ha lúa vùng hạn, mặn của tỉnh không bị thiếu nước ngọt trong sản xuất. Bên cạnh đó, chất lượng nước vào đồng ruộng cũng đảm bảo hơn khi độ mặn cao nhất chỉ ở mức 1,2‰, giảm 0,6‰ so với cùng kỳ. Với sự chỉ đạo quyết liệt nhiều giải pháp nên hơn 226.000ha lúa Đông xuân của tỉnh đạt thắng lợi, trong đó phấn khởi nhất là mức lợi nhuận của người dân thu được từ 30-40 triệu đồng/ha sau khi bán lúa.

Qua ghi nhận của Cục Trồng trọt, tổng diện tích xuống giống toàn vùng Nam bộ ở vụ lúa Đông xuân 2020-2021 là gần 1,6 triệu héc-ta; trong đó vùng ĐBSCL xuống giống hơn 1,5 triệu héc-ta, vùng Đông Nam bộ xuống giống đạt 77.320ha. Đến thời điểm này, nông dân toàn vùng Nam bộ đã thu hoạch được hơn 1 triệu héc-ta lúa Đông xuân, chiếm hơn 65% diện tích xuống giống. Điều phấn khởi là năng suất và giá bán lúa đang ở mức cao, tạo nguồn lợi nhuận hấp dẫn cho người dân. Cụ thể, năng suất lúa bình quân của toàn vùng Nam bộ đang tăng hơn 0,2 tấn/ha so với cùng kỳ khi đạt 7 tấn/ha; riêng vùng ĐBSCL, năng suất lúa bình quân đang đạt 7,05 tấn/ha, tăng 0,21 tấn/ha so với cùng kỳ. Về giá lúa dao động từ 6.000-7.400 đồng/kg, tăng từ 1.000-2.000 đồng/kg so với cùng kỳ.

Theo nhận định của nhiều cơ quan thuộc Bộ NN&PTNT, cùng ngành nông nghiệp và người dân vùng Nam bộ thì thời tiết trong vụ lúa Đông xuân đang thu hoạch rất thuận lợi nên giúp cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, sâu bệnh ít; thời gian lúa trổ gặp thời tiết tương đối thuận lợi đã giúp việc thụ phấn và đậu hạt tốt, đồng thời trong toàn vụ xuất hiện 2-3 cơn mưa trái mùa giúp đủ nước cung cấp trong suốt quá trình cây sinh trưởng, phát triển. Từ những nguyên nhân trên đã giúp năng suất lúa Đông xuân đang ở mức cao. Bên cạnh đó, một nguyên nhân khá quan trọng khác làm năng suất lúa tăng là giá lúa luôn ở mức cao từ đầu vụ nên nông dân tăng cường đầu tư, chăm sóc, tuân thủ mùa vụ, sử dụng giống hợp lý.

Vừa thu hoạch xong 1,1ha lúa Đông xuân (giống lúa OM 18) của gia đình, ông Nguyễn Văn Bọp, ở xã Long Bình, thị xã Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang, thông tin: “Năm nay, tình hình sinh vật hại xuất hiện trên cây lúa rất ít, nhất là rầy nâu. Bên cạnh đó, lượng phù sa về bồi lắng làm màu mỡ cho cánh đồng được nhiều hơn mọi năm do nước lũ năm 2020 dâng cao; đồng thời bà con luôn bám sát đồng ruộng để chăm sóc, quản lý và phòng trừ dịch hại được kịp thời… Với nhiều mặt thuận lợi trong sản xuất nên năng suất lúa của tôi và bà con nơi đây đạt từ 1,1-1,2 tấn/công (1.300m2), tăng hơn 200kg/công so với cùng kỳ. Đặc biệt, đã hơn 10 năm qua thì vụ này bà con nơi đây bán lúa được giá 6.800 đồng/kg (giống OM 18) và 7.400 đồng/kg (giống lúa RVT). Với mức giá bán và năng suất lúa như trên thì sau khi trừ đi chi phí sản xuất, nông dân thu được lợi nhuận hơn 50 triệu đồng/ha”.    

Thông tin về thị trường xuất khẩu lúa gạo, ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, cho hay: Với bối cảnh thế giới hiện nay, dự báo các nước châu Á sẽ duy trì mức độ nhập khẩu gạo tương đương năm 2020. Riêng Bangladesh, nước này sẽ tập trung nhiều hơn cho khâu nhập khẩu gạo trong năm 2021 nhằm bù đắp sản lượng nội địa bị sụt giảm để bình ổn thị trường trong nước. Bên cạnh đó, Hàn Quốc và Australia cũng là hai điểm sáng trên thị trường nhập khẩu gạo trong năm nay khi sản lượng trong nước bị sụt giảm liên tục do điều kiện thời tiết không thuận lợi. Riêng thị trường châu Âu được dự báo sẽ diễn ra sôi động hơn khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực và Việt Nam lại là một đối tác thương mại gạo quan trọng. Từ những yếu tố thị trường thuận lợi trên đã góp phần nâng cao giá thu mua lúa cho nông dân như thời gian qua, nhất là ở vụ Đông xuân đang thu hoạch. Dự báo tình hình xuất khẩu gạo tiếp tục gặp nhiều thuận lợi trong thời gian tới nên giá bán lúa sẽ còn duy trì ở mức cao, qua đây tạo động lực cho người dân sản xuất hiệu quả ở các vụ lúa tiếp theo trong năm. 

Bên cạnh năng suất và giá bán lúa cao thì còn nhiều yếu tố quan trọng khác góp phần giúp vụ lúa chính trong năm ở vùng Nam bộ được đánh giá là đạt thắng lợi trọn vẹn dù nông dân thu hoạch chưa dứt điểm. Điển hình là tỷ lệ sử dụng giống lúa cấp xác nhận và tương đương xấp xỉ 79%, trong đó nhóm giống lúa thơm, đặc sản (giống Jasmine, ST, Nàng Hoa và RVT…) chiếm khoảng 10,26%; nhóm giống lúa chất lượng cao (OM5451, OM4900…) chiếm khoảng 66,28%; nhóm giống lúa chất lượng trung bình (giống ML202...) chiếm khoảng 9,98%... Nhóm giống lúa được chuyển đổi dần theo đề án tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo vừa phù hợp cho tiêu dùng trong nước, vừa đáp ứng nhu cầu xuất khẩu và mang tính cạnh tranh cao theo hướng tích cực và bền vững, đồng thời đảm bảo về các tiêu chí an ninh lương thực.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, cho hay: Người dân vùng Nam bộ còn có sự chuyển biến về việc giảm lượng giống lúa gieo sạ và giảm mạnh ở mức gieo sạ trên 150 kg/ha khi giảm đến 0,7%; đồng thời mức gieo sạ dưới 100 kg/ha tăng 0,2%. Ngoài ra, diện tích thực hiện cánh đồng lớn của toàn vùng Nam bộ ước đạt khoảng 160.000ha; diện tích bao tiêu sản phẩm đạt 190.000ha. Theo tính toán, ở ĐBSCL, mỗi héc-ta lúa tham gia cánh đồng lớn có thể giảm chi phí sản xuất từ 10-15% và giá trị sản lượng có thể tăng từ 20-25%, thu lãi thêm từ 2,2-7,5 triệu đồng/ha.

Kỳ vọng lúa Hè thu

Trên đà thuận lợi của vụ lúa Đông xuân đang diễn ra, nhiều cơ quan chức năng của Bộ NN&PTNT, cùng ngành nông nghiệp các tỉnh vùng Nam bộ tiếp tục đặt ra nhiều mục tiêu quan trọng cho vụ lúa tiếp theo là Hè thu. Theo đó, dự kiến vụ lúa Hè thu 2021, toàn vùng Nam bộ sẽ gieo sạ 1,6 triệu héc-ta; trong đó, vùng Đông Nam bộ gieo sạ 88.500ha, còn vùng ĐBSCL gieo sạ hơn 1,52 triệu héc-ta. Tiến độ xuống giống đến ngày 20-3 khoảng 305.000ha, đạt 20% kế hoạch. Trong đó, tiến độ xuống giống trong tháng 2 sớm hơn cùng kỳ 40.000ha do lúa Đông xuân xuống giống sớm, nông dân thu hoạch xong đã tranh thủ gieo sạ lại vụ Hè thu.

Tại tỉnh Hậu Giang, theo kế hoạch thì bà con sẽ xuống giống khoảng 76.000ha, đến nay đã gieo sạ được hơn 8.500ha, tập trung ở huyện Châu Thành A, Vị Thủy và thành phố Vị Thanh. Bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang, chia sẻ: “Để giúp người dân sản xuất lúa Hè thu đạt thắng lợi, ngành nông nghiệp tỉnh đã ban hành kế hoạch, khung lịch thời vụ xuống giống cho từng vùng trong tỉnh. Bên cạnh đó, ngành cũng chỉ đạo cơ quan chuyên môn ở các địa phương trong tỉnh tổ chức tập huấn hướng dẫn nông dân các biện pháp kỹ thuật vào đầu vụ thật chu đáo...”.

Ông Lê Văn Thiệt, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật - Bộ NN&PTNT, đề xuất: Các địa phương vùng Nam bộ cần tập trung chỉ đạo bố trí thời vụ sản xuất và thời gian xuống giống vụ lúa Hè thu có sự tính toán đến sản xuất vụ Thu đông và vụ mùa 2021 thật hợp lý, trong đó căn cứ vào tình hình cung cấp nước cho sản xuất sẽ quyết định diện tích xuống giống cho phù hợp với từng vùng. Bên cạnh đó, các địa phương tiếp tục khuyến cáo người dân ưu tiên sử dụng các giống lúa chất lượng cao trong gieo sạ nhằm đáp ứng nhu cầu xuất khẩu; đồng thời tăng cường ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, trong đó không ngừng nâng cao tỷ lệ áp dụng và hiệu quả kinh tế của việc sử dụng giống lúa xác nhận, cày ải, áp dụng mô hình “1 phải 5 giảm”, cơ giới hóa trong thu hoạch lúa, thu hồi rơm, rạ tái sử dụng...

Bài, ảnh: HỮU PHƯỚC