Cảnh giác hiện tượng lúa Đông xuân trổ sớm

Hiện một số trà lúa Đông xuân 2015-2016 ở các địa phương trong tỉnh bỗng nhiên trổ sớm hơn gần cả tuần so với thời gian sinh trưởng nên đã khiến cho không ít chủ ruộng, lo lắng.

Ông Ngô Hạnh Kiệt, ở ấp 1A, thị trấn Một Ngàn, huyện Châu Thành A, bên ruộng lúa trổ sớm của mình.

Đã là người làm nông thì còn gì vui bằng khi tận mắt nhìn thấy cây lúa phát triển xanh tốt từng ngày. Nhất là khi giai đoạn lúa đang chuẩn bị làm đòng cho đến ngày trổ bông thì bà con càng chăm chút để có được đòng khỏe, trổ đều, hạt to, mang về năng suất cao. Thế nhưng, bao hy vọng về vụ mùa trúng lớn của người dân đang dần đối mặt với nhiều thách thức và rủi ro. Là người cần mẫn trong việc làm ruộng, ông Trần Minh Trí, ở ấp 2, xã Vị Bình, huyện Vị Thủy, tâm sự: “Thực chất, hiện tượng lúa trổ sớm tôi có nghe, nhưng bây giờ mới gặp. Vụ này, tôi làm 12 công giống IR 50404 để thu hoạch sớm. Tuy nhiên, lúa mới gần 50 ngày đã xuất hiện bông lưa thưa nhiều chỗ rồi, không biết có ảnh hưởng đến năng suất lúa không nữa”. Ngồi ngẫm nghĩ để tìm ra nguyên nhân thì ông Trí cho rằng, sở dĩ ruộng lúa bị như vậy một phần phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng có sẵn trong đất, mặt khác do phòng trừ dịch hại gây bệnh cho lúa, ông đã bón phân, thuốc thiếu cân đối. Đồng thời, giống lúa ông chọn gieo sạ cũng quyết định phần nào.

Thời tiết như hiện nay, việc lúa trổ sớm đã xảy ra hầu hết trên những cánh đồng ở một số huyện như: Vị Thủy, Châu Thành A,... và không chỉ có giống lúa IR 50404 mắc phải mà còn các giống lúa cao sản khác, như: OM 5451, OM 4900,... cũng đã ra bông trên diện rộng. Anh Lê Văn Thi, ở ấp 1, xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy, ngỡ ngàng cho biết: “Do ruộng ít nên tôi chọn giống dễ tiêu thụ để làm. Và tôi đã gieo sạ giống OM 5451. Tuy nhiên, năm nay, giống này đột nhiên trổ sớm làm tôi thật bỡ ngỡ. Mới trên 50 ngày mà 3 công lúa đã lác đác một vài bông. Theo cái đà này vài ba bữa tới là đều ruộng. Bây giờ không biết nên vui hay buồn”. Với tâm lý âu lo như anh Thi là lẽ tất nhiên, bởi làm ruộng ít, lỡ như lúa chín sớm hay trễ hơn vài ngày thì biết thu hoạch ra sao và bán cho ai. Chưa kể khi tìm được thương lái thu mua thì chưa chắc sẽ bán sát với giá thực tế.

Nỗi lo bà con chưa dừng lại đó mà còn đối mặt với nhiều dịch bệnh đang rình rập tấn công gây hại trên lúa. Dõi mắt xuống mảnh ruộng ra bông không đồng loạt, ông Ngô Hạnh Kiệt, ở ấp 1A, thị trấn Một Ngàn, huyện Châu Thành A, bộc bạch: “Lần này là lần thứ 2 tôi làm ruộng gặp phải tình trạng lúa trổ trước ngày tháng. Đây là hiện tượng đáng để quan tâm và tôi cần thăm đồng thường xuyên. Vì không khéo sẽ mất mùa như chơi”. Được biết, vào khoảng 2 năm trước, 12 công ruộng của ông làm giống IR 50404 đã mắc phải tình trạng như trên. Do lần đầu không có kinh nghiệm, với lại ông có phần chủ quan trong cách chăm sóc nên dịch bệnh xảy ra liên miên. Đặc biệt là bệnh đạo ôn cổ bông đã làm cho năng suất lúa sụt giảm rất nhiều. Thế nên, khi thu hoạch và bán lúa xong, ông trừ hết các khoản chi phí sản xuất thì trắng tay.

Thông tin từ Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, nguyên nhân chính xảy ra hiện tượng lúa trổ trước vài ngày là do thời tiết thay đổi thất thường. Cụ thể là năm nay, nắng nóng kéo dài làm cho nhiệt độ trung bình hàng ngày cao hơn mọi năm. Ngoài ra, đặc tính cây lúa hấp thu nhiệt độ ánh sáng tốt làm cho lá phát triển nhanh. Tính theo chu kỳ sinh trưởng thì trung bình mỗi cây lúa đạt từ 18 lá trở lên sẽ ra bông. Thế nên, cây lúa có dấu hiệu trổ bông không đều thì thời gian lúa chín cũng chênh lệch một hai ngày.

Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh Trần Ngọc Thể nhận định: Dẫu biết hiện tượng lúa trổ sớm vài ba ngày cũng là bình thường và không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng hay năng suất lúa. Ngoại trừ khi hiện tượng lúa trổ sớm gặp phải thời tiết lạnh, nhiệt độ xuống khá thấp làm ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn của bông lúa cũng dẫn đến mất mùa. Khi phát hiện lúa trổ sớm bất thường, bà con phải thật kỹ trong khâu chăm sóc, vì giai đoạn này cây lúa dễ nhạy cảm với nhiều loại dịch bệnh tấn công. Vì thế, nông dân nên đi thăm đồng thường xuyên và có chế độ phun xịt phù hợp cho từng giai đoạn và luôn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng cho cây lúa. Đặc biệt, khi phát hiện lúa bị bệnh sâu cuốn lá với mật độ khoảng 40 con/m2 thì mua thuốc đặc trị về phun xịt và phòng ngừa nạn chuột cắn phá. Quan trọng là bệnh đạo ôn cổ bông có thể xảy ra làm cho thân lúa gãy đổ, hạt lép, sẽ làm ảnh hưởng rất nhiều đến năng suất mùa vụ”.

Bài ảnh: CHÍ CÔNG