Công nghệ có thay thế con người ?

Với lực lượng lao động dư thừa ở mức thấp và lao động kỹ năng thiếu hụt nghiêm trọng, nhiều nước đang tính toán sử dụng công nghệ để thay thế việc làm của con người.

Robot mang tên “Pepper” được thiết kế để chào đón, chăm sóc bệnh nhân cùng người thăm bệnh ở Bỉ. Ảnh: Reuters

Mới đây, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã yêu cầu các cơ quan chính phủ cắt giảm 2 cấp công chức vào năm 2020, đồng thời thay thế vai trò của những người này bằng trí tuệ nhân tạo (AI).

Ông Widodo đặt mục tiêu thay đổi cấu trúc của toàn nền kinh tế bằng cách giảm phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên. Theo ông, những thay đổi này đòi hỏi sự trợ lực từ nguồn đầu tư nước ngoài. Nhà lãnh đạo Indonesia vì thế cam kết sẽ cải thiện môi trường kinh doanh bằng cách loại bỏ các quy định trùng lắp và thủ tục hành chính rườm rà. “Bộ máy hành chính của chúng ta sẽ nhanh hơn nhờ AI”, ông Widodo tuyên bố trước lãnh đạo các doanh nghiệp lớn hôm 28-11.

Ngoài Indonesia, Chính phủ Ấn Độ từ năm 2015 đã khởi động chiến dịch Số hóa Ấn Độ (Digital India) nhằm thực hiện cải cách đối với toàn bộ quy trình hành chính và tương tác giữa chính quyền và người dân.

Cơ quan công nghệ Chính phủ Singapore, tên gọi tắt cũng là GovTech, đã cho ra mắt gói sản phẩm Open Government Products (OGP) nhằm xây dựng các dịch vụ mới phục vụ hoạt động của chính phủ.

Theo GovInsider, Giám đốc GovTech Li Hongyi cho biết ông tin rằng chính quyền có thể học được rất nhiều từ cách các tập đoàn công nghệ lớn phát triển nhanh chóng. Vì thế, ông cho rằng OGP sẽ giúp các cơ quan nhà nước có trang chủ riêng và được quảng bá.

Bên cạnh đó, GovTech cũng hỗ trợ quản lý những hệ thống lớn hơn, bao gồm chương trình nhận dạng kỹ thuật số quốc gia hay chính sách xây dựng nền tảng công nghệ dữ liệu đám mây (cloud). Không chỉ ở cấp nhà nước, GovTech còn có thể ứng dụng trong cơ quan cấp địa phương.

Theo nghiên cứu của Cơ quan thống kê quốc gia của Anh vào đầu năm 2019, 51% số công việc hành chính tại chính phủ có thể được thay thế bằng công nghệ tự động trong tương lai.

Tương tự, nhận định của ông Kai-Fu Lee, nhà sáng lập hãng đầu tư mạo hiểm Sinovation Ventures thì trong 10 năm tới, robot và công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ thay thế 50% toàn bộ việc làm đang được con người đảm nhiệm.

Ông Lee cho rằng: “Trí tuệ nhân tạo là điều duy nhất lớn hơn tất cả các cuộc cách mạng công nghệ của con người kết hợp với nhau, trong đó có việc phát minh ra điện, cuộc cách mạng công nghiệp, internet, internet di động, bởi vì AI có thể lan rộng”.

Theo ông Lee, AI là một bộ máy có khả năng quyết định và thay thế được con người. Chuyên gia công nghệ này nhấn mạnh AI có khả năng vượt xa con người. Hiện Sinovation Ventures đang đầu tư vào nhiều doanh nghiệp phát triển công nghệ có thể nhận diện 3 triệu gương mặt cùng lúc, hoặc phân tán các khoản vay trong 8 giây.

Dù vậy, chuyên gia công nghệ này không cho rằng máy móc sẽ thay thế hoàn toàn con người nếu chúng trở nên thông minh hơn. “Chạm vào trái tim của người khác là điều mà tôi cho là máy móc không bao giờ giỏi”, ông Lee nói.

Vấn đề đáng nói nhất là AI chỉ là một thuật toán, nó thiếu cảm xúc nhân văn cũng như linh cảm mạnh mẽ của con người. Bản thân AI vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Tại thời điểm này, hầu hết các hệ thống AI, trong tất cả các ngành công nghiệp, vẫn đang học hỏi. Điều này cũng có nghĩa là AI nhân sự của bạn cũng có thể thất bại mọi lúc, như một phần của quá trình học tập của chính nó.

Chủ tịch của công ty Denise Leaser vẫn chia sẻ những mối quan tâm giống như các chuyên gia khác trong lĩnh vực nhân sự. AI có thể tăng thêm hiệu quả tuyển dụng, nhưng nó không nên thay thế yếu tố con người. Leaser nói rằng cho dù công ty của bạn có sử dụng công cụ AI tuyệt vời như thế nào đi chăng nữa, con người vẫn rất cần thiết trong quá trình tuyển dụng, đào tạo, nâng cao kỹ năng và là phần mà công nghệ không thể thay thế.

NGUYỄN TẤN tổng hợp