Kinh tế tập thể có nhiều đóng góp trong xây dựng nông thôn mới

Thực tiễn xây dựng nông thôn mới (NTM) thời gian qua trên địa bàn tỉnh cho thấy, lĩnh vực kinh tế tập thể (KTTT) đã có những đóng góp quan trọng, không chỉ nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn là một yếu tố và động lực cơ bản góp phần tạo nền tảng thúc đẩy quá trình xây dựng NTM tại nhiều địa phương trong tỉnh. Đánh giá lại sự phát triển và những đóng góp quan trọng trong xây dựng NTM của lĩnh vực KTTT của tỉnh, ông Ngô Minh Long, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh, cho biết:

Ông Ngô Minh Long (thứ 2 từ phải sang), Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh thăm Tổ hợp tác trồng rau màu an toàn tại phường V, thành phố Vị Thanh. 

- Trong giai đoạn 2014-2020, lĩnh vực KTTT của tỉnh luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo sâu sát và kịp thời hỗ trợ về nhiều mặt. Nhờ vậy, lĩnh vực này đã có bước phát triển mạnh mẽ về số lượng và chất lượng hoạt động. Cụ thể đến thời điểm này, các tổ chức KTTT, HTX trong tỉnh đã thu hút 17.047 thành viên, chủ yếu là đại diện hộ cá thể, cá nhân tham gia. So với năm 2014, số thành viên tăng 1.731 thành viên, đặc biệt có nhiều doanh nghiệp tham gia thành viên HTX để liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị nông sản. Bên cạnh đó, hiện toàn tỉnh có một Liên hiệp HTX và 206 HTX. So với nhiệm kỳ trước thì toàn tỉnh thành lập mới 130 HTX; trong đó có 121 HTX nông nghiệp và 9 HTX phi nông nghiệp. Hiện tại, các HTX trong tỉnh hoạt động ở 5 lĩnh vực, gồm: nông nghiệp, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, vận tải, thương mại - dịch vụ, xây dựng. Trong 5 năm qua, lĩnh vực KTTT đã đóng góp hơn 3,3% vào tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) của tỉnh; đồng thời đóng góp không nhỏ vào mức thu nhập bình quân đầu người của tỉnh hiện ước đạt 53 triệu đồng/người/năm.

Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn một số đóng góp trọng tâm của mô hình KTTT trong xây dựng NTM tại các địa phương của tỉnh trong thời gian qua ?

- Trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM, tiêu chí số 13 về hình thức tổ chức sản xuất có liên quan mật thiết đến các tiêu chí còn lại. Thực tế cho thấy, phát triển HTX không chỉ nâng cao thu nhập, tạo đầu ra sản phẩm ổn định cho nông dân mà còn góp phần chuyển dịch lao động và chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, nông thôn. Theo đó, trong những năm gần đây, với yêu cầu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, lĩnh vực HTX của tỉnh đã có bước phát triển mới về số lượng, hiệu quả; hoạt động được nâng cao, với đủ các loại hình dịch vụ thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn. Điển hình như HTX trong lĩnh vực nông nghiệp đã phát triển theo hướng kinh doanh, dịch vụ đa ngành nghề, đáp ứng nhu cầu của hộ thành viên và thị trường. Bên cạnh đó, HTX nông nghiệp còn thực hiện được chức năng định hướng, tổ chức, hướng dẫn nông dân đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn.

Mặt khác, nhiều HTX nông nghiệp còn chủ động đổi mới trong tổ chức quản lý, sản xuất kinh doanh phù hợp với thực tiễn, từ đó đã thực hiện việc liên doanh, liên kết trong nội bộ thành viên HTX; HTX với nhà khoa học, doanh nghiệp và với các cơ quan chuyên môn để xây dựng không ít mô hình trình diễn; đồng thời tổ chức tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề, nâng cao kiến thức cho thành viên. Từ nhiều hoạt động trên đã giúp cho HTX nông nghiệp khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, từng bước tăng số lượng, năng suất và chất lượng sản phẩm so với kinh tế hộ. Nổi bật là việc các HTX liên kết với doanh nghiệp thông qua hợp đồng và thực hiện sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn trong canh tác lúa, từ đó đã tạo được mối quan hệ phối hợp giữa doanh nghiệp với HTX qua hình thức liên kết cung ứng giống, vật tư đầu vào và tiêu thụ sản phẩm đầu ra của HTX, từng bước sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị. Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 15 HTX nông nghiệp sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP và xuất hiện nhiều HTX có quy mô lớn gắn với công tác quản trị được thực hiện tốt hơn.

Đối với mô hình HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp đã tranh thủ các dự án từ quỹ quốc gia giải quyết việc làm để mở rộng quy mô sản xuất, tăng chất lượng sản phẩm nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Còn các HTX thương mại - dịch vụ mặc dù còn gặp một số khó khăn trong cạnh tranh trên thương trường, nhưng vẫn duy trì hoạt động ổn định trong nhiều năm qua, góp phần cùng khu vực kinh tế khác ổn định thị trường, đáp ứng nhu cầu trao đổi hàng hóa và cung cấp dịch vụ cho người dân...

Từ nhiều hoạt động trọng tâm như trên của một số mô hình HTX trong tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc giúp thành viên và người dân nông thôn ngày càng nâng cao nguồn thu nhập nhờ mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Qua đây, giúp nhiều địa phương trong tỉnh thực hiện tốt công tác tạo việc làm, xóa đói, giảm nghèo để đạt các tiêu chí có liên quan trong xây xựng NTM như: thu nhập, hộ nghèo, hình thức tổ chức sản xuất. Ngoài ra, nhiều HTX còn giải quyết tốt nhu cầu, lợi ích chính đáng của xã viên và người lao động như: đóng bảo hiểm xã hội, công tác an sinh xã hội, thực hiện tốt công tác an toàn vệ sinh lao động...

Cũng liên quan đến việc nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn thì tình hình HTX thực hiện sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của tỉnh như thế nào, thưa ông ?

- Việc HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của tỉnh ngày càng được mở rộng, trở thành xu thế tổ chức sản xuất để HTX nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững. Hiện tại, toàn tỉnh có trên 10 HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, áp dụng công nghệ cao, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, ký kết hoạt động tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp. Lợi ích mang lại cho thành viên từ các HTX có liên kết chuỗi giá trị là chi phí đầu vào thấp, chất lượng sản phẩm cao và giá bán tăng, thu nhập của thành viên tăng. Từ việc mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị đang trở thành xu hướng phổ biến trong giai đoạn hiện nay nên các sở, ngành tỉnh và địa phương đang tập trung chỉ đạo, hỗ trợ cho các HTX thành lập mới, cũng như cơ cấu lại các HTX nông nghiệp, HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp hay HTX dịch vụ theo mô hình chuỗi giá trị.

Để mô hình KTTT của tỉnh ngày càng phát triển mạnh về số lượng và chất lượng nhằm tiếp tục có những đóng góp tích cực trong xây dựng NTM, hiện Liên minh HTX tỉnh có những giải pháp như thế nào, thưa ông ?

- Theo kế hoạch, từ nay đến cuối năm, Liên minh HTX tỉnh sẽ phối hợp với các ngành có liên quan của tỉnh, nhất là Văn phòng điều phối NTM tỉnh cùng chính quyền địa phương và 40 HTX trên địa bàn tỉnh mở 3 đợt với 40 lớp tuyên truyền, vận động người dân tham gia vào mô hình KTTT. Nội dung tuyên truyền, vận động chủ yếu là Kết luận số 70 của Trung ương về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5, khóa IX về đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT; Luật HTX sửa đổi bổ sung năm 2012 và các văn bản hướng dẫn dưới Luật; bản chất cơ chế hoạt động của HTX kiểu mới trong giai đoạn hiện nay; những lợi ích và trách nhiệm của thành viên khi tham gia các tổ chức KTTT, HTX; trao đổi và hướng dẫn quy trình, hồ sơ thủ tục thành lập HTX và đăng ký HTX; Nghị định số 77 của Chính phủ về tổ hợp tác; các chính sách hỗ trợ, thúc đẩy cho KTTT, HTX phát triển HTX... Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn thực hiện in nhiều sổ tay, logo, khẩu hiệu tuyên truyền về mô hình KTTT tại các buổi tuyên truyền, vận động. Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục đẩy mạnh việc liên kết xúc tiến thương mại, xin cơ chế, chủ trương cho Liên minh HTX tỉnh và các HTX trong tỉnh làm thêm mô hình, dịch vụ kinh tế nhằm tăng thu nhập cho thành viên; đồng thời chọn một số HTX trong tỉnh để phối hợp với các ngành, đoàn thể liên quan của tỉnh tổ chức hỗ trợ nhiều lĩnh vực để giúp HTX phát triển. Với nhiều hoạt động thiết thực dự kiến sẽ thực hiện tới đây nhằm góp phần đưa KTTT trên địa bàn tỉnh càng thêm phát triển.

Để công tác tuyên truyền, vận động đạt hiệu quả, ông có thể chia sẻ một số quyền lợi khi người dân tham gia vào mô hình KTTT ?

- Khi vào mô hình KTTT, trước hết là bà con được cung cấp đầy đủ thông tin về mùa vụ; quy trình, kỹ thuật sản xuất, sơ chế, chế biến sản phẩm hiệu quả. Bởi mỗi HTX trên địa bàn tỉnh đều có liên kết với ngành nông nghiệp tỉnh và địa phương trong việc thường xuyên trao đổi thông tin về tình hình sản xuất, đồng thời liên kết với doanh nghiệp để có thông tin về nhu cầu thị trường, cũng như có sự thống nhất về lịch xuống giống, thu hoạch và bán lúa được đồng loạt. Mặt khác, từng thành viên HTX sẽ được đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ của mô hình KTTTT, công tác kiểm tra, giám sát hoạt động HTX và biết được trách nhiệm, quyền lợi của mình khi tham gia vào HTX. Bên cạnh đó, khi bà con tham gia vào HTX còn được hỗ trợ về giống, vật tư nông nghiệp theo giá tốt nhất để nông dân sản xuất đạt hiệu quả; đồng thời người dân còn được hưởng nhiều chế độ, chính sách hỗ trợ cho thành viên theo quy định của Luật HTX hiện hành. Ngoài ra, bà con khi trở thành thành viên HTX sẽ được chia lợi nhuận khi HTX hoạt động có hiệu quả...

Xin cảm ơn ông !

HỮU PHƯỚC thực hiện