Căng thẳng giữa Palestine và Israel: “Quả bom nổ chậm đã châm ngòi”

Cương quyết cắt đứt các thỏa thuận với Israel và Mỹ của Palestine khiến nguy cơ chiến tranh bùng phát tại Dải Gaza càng đến gần.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. Nguồn: EPA

Mới đây, Tổng thống Mahmoud Abbas khẳng định kể từ ngày 19-5, Phong trào Giải phóng Palestine (PLO) và chính quyền Palestine sẽ không còn tuân thủ tất cả các thỏa thuận với chính quyền Mỹ và Israel. Động thái này được cho là nhằm đáp trả kế hoạch dự định tuyên bố chủ quyền của Israel đối với các vùng lãnh thổ trong khu Bờ Tây chiếm đóng sau ngày 1-7. Ông Abbas thông báo chính quyền Palestine (PA) sẽ không tiếp tục tuân thủ thỏa thuận Oslo với Israel, bao gồm cả hoạt động phối hợp an ninh và Israel phải chịu mọi trách nhiệm và nghĩa vụ quốc tế.

Năm 1993, Chính phủ Israel và PLO đã ký kết thỏa thuận tại Oslo, Na Uy, theo đó đánh dấu sự khởi đầu tiến trình hòa bình tại Trung Đông, với việc thành lập chính quyền Palestine và lên kế hoạch cho giải pháp cuối cùng nhằm chấm dứt xung đột với Israel.

Tuy nhiên, từ tháng 12-2017, chính quyền Palestine đã tuyên bố cắt đứt quan hệ với Mỹ sau khi Washington chuyển Đại sứ quán từ Tel Aviv đến Jerusalem, đồng thời tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Đây chính là “giọt nước tràn ly” dẫn đến gia tăng mâu thuẫn giữa Palestine và Israel. Kể từ đó, Công ước hòa bình bằng việc tồn tại chế độ hai nhà nước ở Dải Gaza được quốc tế công nhận đã phá vỡ hoàn toàn. Hệ lụy của việc này đã dẫn đến các cuộc giao tranh ác liệt giữa Israel và Palestine làm nhiều người thương vong. Palestine cũng đã bác bỏ việc Mỹ làm trung gian hòa giải trong các cuộc đàm phán hòa bình với Israel, cáo buộc chính quyền Tổng thống Donald Trump thiên vị Israel.

Tuyên bố cắt đứt các thỏa thuận hòa bình của Palestine đồng nghĩa với việc kể từ ngày 19-5, Cơ quan Quản lý lãnh thổ chiếm đóng của Israel phải chịu mọi trách nhiệm và nghĩa vụ trước cộng đồng quốc tế về việc chiếm đóng lãnh thổ Palestine, với mọi ảnh hưởng và hậu quả dựa trên luật pháp quốc tế và luật nhân đạo quốc tế, đặc biệt là Công ước Geneva thứ 4 năm 1949 về trách nhiệm bảo vệ thường dân dưới sự chiếm đóng và tài sản đất đai của họ.

Tổng thống Abbas nêu rõ, Mỹ “phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về việc gây áp lực đối với người Palestine” và Palestine coi Washington là “đối tác chính trong việc chiếm đóng của Israel bằng các quyết định hung hăng và bất công đối với người dân Palestine”.

Cũng trong ngày 19-5, ứng cử viên tiềm năng tổng thống Mỹ của đảng Dân chủ Joe Biden khẳng định ông phản đối ý định của Israel sáp nhập các khu vực ở Bờ Tây. Ông Biden đã đề cập đến những tuyên bố gần đây của các nhà lãnh đạo Israel về việc sử dụng sáng kiến hòa bình Trung Đông của Tổng thống Trump như là một nền tảng để áp đặt chủ quyền đơn phương của Israel. Theo ứng cử viên tổng thống Mỹ, động thái như vậy sẽ chấm dứt triển vọng của giải pháp hai nhà nước cho vấn đề Palestine. Ông cũng cho biết sẽ không sử dụng viện trợ quân sự cho các mục đích như chính quyền hiện nay đã cam kết với Israel, nếu đắc cử tổng thống vào cuối năm nay.

Trong một động thái liên quan, trước đó Thủ tướng Palestine, ông Mohammad Shatyyeh đã kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận một nhà nước Palestine độc lập nếu Israel xúc tiến kế hoạch sáp nhập những phần lãnh thổ rộng lớn hơn thuộc khu Bờ Tây mà nước này chiếm đóng. Ông Shatyyeh nêu rõ Thung lũng Jordan, mà Israel có kế hoạch thôn tính, chiếm 28% tổng diện tích Bờ Tây. Ông nhấn mạnh lập trường kiên quyết của thế giới Arab và châu Âu “sẽ có khả năng kiềm chế Israel”.

Sự bất đồng sâu sắc giữa Palestine và Israel ví như “quả bom nổ chậm đã châm ngòi”. Vấn đề còn lại là thời gian nhanh hay chậm sẽ nổ ra chiến tranh giữa hai quốc gia Trung Đông này mà thôi.

HN tổng hợp