Đâu là giải pháp hòa bình cho Syria ?

Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng đạt được thỏa thuận hòa bình cho Idlib, Syria hiện do quân nổi dậy chiếm đóng bằng giải pháp chính trị.

Người dân Syria sơ tán khỏi Idlib do lo ngại chiến sự leo thang ngày 6-9. Ảnh: AFP/TTXVN

Tình hình chiến sự ở tỉnh Idlib, Syria những ngày gần đây cứ “nóng” dần với sự tham gia của nhiều quốc gia liên quan làm cho dư luận đặc biệt quan tâm. Theo đó, dưới sự hỗ trợ của Nga, quân đội Syria đã mở đợt tấn công lớn nhằm giải phóng tỉnh Idlib đang thuộc quyền kiểm soát của quân nổi dậy. Đây cũng được xem là căn cứ cuối cùng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Trung Đông nên Syria dốc hết toàn lực với quyết tâm tiêu diệt.

Trong khi đó, Mỹ và một số nước phương Tây lại phản đối vụ tấn công trên vì cho rằng đợt tấn công này sẽ dẫn đến một thảm họa nhân đạo, bởi vì hiện có hơn 3 triệu dân thường và gần 70.000 tay súng sinh sống tại đây nên có nhiều khả năng IS sẽ sử dụng dân thường làm lá chắn sống.

Hiện Mỹ và đồng minh phương Tây cảnh báo và đe dọa nếu Syria sử dụng vũ khí hóa học tấn công Idlib thì sẽ gánh chịu sự trả đũa thích đáng bằng những đợt không kích giống như đã từng xảy ra vào tháng 4 năm trước và tháng 4 năm nay. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton, cho biết Mỹ, Anh và Pháp đã thống nhất rằng nếu Chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học một lần nữa sẽ dẫn tới các biện pháp đáp trả mạnh mẽ hơn so với các cuộc không kích trước đây. Đáng quan ngại hơn, Washington còn lên tiếng sẽ tấn công cả những căn cứ quân sự của Nga đóng tại Syria. Động thái này của Mỹ và phương Tây đã làm cho Nga phản ứng.

Mới đây, quân đội Nga cho hay 2 máy bay Mỹ đã ném bom xuống thị trấn thuộc tỉnh Deir Ez-Zor của Syria. Những máy bay này đã sử dụng bom có chứa phốt pho trắng. Phốt pho trắng được coi là loại vũ khí hóa học và cũng là một chất cấm.

Về phía Mỹ, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Sean Robertson đã phủ nhận cáo buộc của Nga. Đồng thời ông Sean Robertson nhấn mạnh: “Không có đơn vị quân sự nào ở khu vực này được trang bị vũ khí phốt pho trắng, dưới bất cứ hình thức nào”.

Lo ngại chiến dịch tấn công tỉnh Idlib của quân đội Chính phủ Syria và đe dọa không kích của Mỹ và phương Tây, hơn 30.000 dân thường phải di tản tránh nạn. LHQ và các tổ chức viện trợ nhân đạo đã bày tỏ lo ngại, cuộc tấn công vào Idlib có thể gây ra thảm họa nhân đạo quy mô lớn chưa từng có trong 7 năm qua ở Syria. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres cảnh báo, các bên không được tiến hành một cuộc tấn công toàn diện ở tỉnh Idlib, Syria sẽ đẩy khu vực này vào một cuộc khủng hoảng nhân đạo.

Trong một diễn biến liên quan, mới đây Nga tuyên bố hy vọng có một giải pháp hòa bình đối với tình hình ở tỉnh Idlib. Theo đó, kế hoạch tạo lập hòa bình cho Syria bằng con đường chính trị, một lộ trình được vạch ra từ hơn nửa năm nay xong còn bế tắc, đã xuất hiện tia hy vọng mới sau cuộc gặp ngày 11-9 tại Geneva (Thụy Sĩ) giữa đại diện Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, 3 nước bảo trợ cho vòng hòa đàm Astana và đặc phái viên LHQ về Syria Staffan de Mistura. Tại cuộc họp thượng đỉnh này, 3 tổng thống Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí rằng cuộc xung đột tại Syria chỉ có thể chấm dứt thông qua “tiến trình đàm phán chính trị” thay vì các biện pháp quân sự, đồng thời phải kiến tạo những điều kiện an toàn tại Syria để đảm bảo quá trình hồi hương cho những người tị nạn Syria.

Dù kết quả cuộc gặp khá khiêm tốn chỉ mới thống nhất về quan điểm, song rõ ràng nó cũng có tác động mang tính đòn bẩy cho những bước đi tiếp theo. Mặt khác, bản thân các bên đối lập tại Syria cũng có thể nhìn nhận kết quả này như một “lối thoát” cho tình hình căng thẳng hiện nay, giúp đích đến của lộ trình hòa bình của Syria trở nên rõ ràng hơn.

HN tổng hợp