Ký ức giải phóng Vị Thanh

Với những người từng tham gia kháng chiến giải phóng thị xã Vị Thanh, ngày giải phóng được xem như ngày được sinh ra thêm lần nữa. Một niềm mơ ước về cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, Nhân dân làm chủ đã thành hiện thực.

Ông Trần Văn Kỷ (Sáu Kỷ), nguyên Tham mưu trưởng Thị đội Vị Thanh, giai đoạn năm 1975, kể lại ký ức về ngày giải phóng.

Trong ký ức vẫn còn vẹn nguyên của một thời hoa lửa, ông Trần Văn Kỷ (Sáu Kỷ), nguyên Tham mưu trưởng Thị đội Vị Thanh, người trực tiếp cầm súng giải phóng thị xã Vị Thanh, nhớ lại những thời khắc lịch sử.

Ông Sáu Kỷ cho biết, theo kế hoạch chung của Quân khu, địa bàn trọng điểm 1 là thành phố Cần Thơ, còn ở thị xã Vị Thanh sẽ nổ súng tấn công vào đêm 1-5-1975 rạng ngày 2-5-1975. Nhưng với tình hình diễn ra có nhiều điều kiện thuận lợi, ta tấn công sớm hơn dự kiến.

15 giờ ngày 30-4-1975, khi Đài Phát thanh Cần Thơ phát đi tiếng nói của Ủy ban Quân quản thành phố Cần Thơ, báo hiệu giờ cáo chung của ngụy quyền tại thành phố - trung tâm miền Tây Nam bộ, ngay trong chiều ngày 30-4-1975, Ban chỉ huy chiến dịch và Thị xã ủy đã họp và quyết định tấn công thị xã Vị Thanh vào 5 giờ sáng ngày 1-5-1975.

Nhớ như in thời khắc ấy, ông Sáu Kỷ kể: Khi ấy, tinh thần của lực lượng ngụy hoang mang, suy sụp tột độ nhưng vẫn còn rất đông đảo, do đó để tấn công và giải phóng thị xã, ngoài lực lượng vũ trang và quần chúng, Quân khu còn tăng cường 2 Tiểu đoàn Quyết Thắng 1 và 2 của khu, lực lượng an ninh vũ trang của tỉnh, 1 đại đội địa phương quân huyện Long Mỹ và 2 khẩu pháo 105 ly cùng với hơn 500 viên đạn mà ta đã thu được của địch tại Cống Đá, xã Vĩnh Tuy.

Đúng 5 giờ sáng ngày 1-5-1975, các cánh quân của ta đồng loạt nổ súng tiến công vào các mục tiêu trên địa bàn thị xã. Các mũi tiến công vào bộ chỉ huy tiền phương Sư đoàn 21 và căn cứ Trung đoàn 31, hướng tiến công vào tiểu khu Chương Thiện, vào Ty cảnh sát và Chi khu Đức Long.

Theo ông Sáu Kỷ, khi ấy, quân ta tấn công đồn 987 (đồn Tề Thiên ở kinh Xáng Hậu), đồn này do Đại đội Bảo an trấn giữ, bên ngoài còn có 1 Đại đội biệt kích đóng dã ngoại án ngữ mũi tấn công của ta vào tiểu khu. Cuộc chiến đấu nơi đây diễn ra giằng co, quyết liệt. Cuối cùng, ta xông lên chiếm lĩnh được đồn, bọn bảo an và biệt kích chạy tháo lui vào khu vực nội ô.

Còn tại Tiểu đoàn Quyết Thắng 1 do đồng chí Hà Phương làm Tiểu đoàn trưởng, 1 đại đội biệt động thị xã, đội du kích vùng III, chia làm các mũi tấn công vào tiểu khu của Tỉnh lỵ Chương Thiện. Tại đây, mặc dù trước đó Ban chỉ huy chiến dịch đã gặp tên đại tá Hồ Ngọc Cẩn, Tỉnh trưởng Chương Thiện - 3 lần qua vô tuyến điện, kêu gọi hắn ra lệnh cho bọn lính đầu hàng để tránh đổ máu cho nhân dân và binh sĩ. Nhưng với bản chất ngoan cố, hắn chưa chịu đầu hàng mà chờ lệnh của cấp trên và ra lệnh cho binh lính tử thủ. Chính vì thế mà cuộc chiến đấu giữa ta và địch diễn ra vô cùng ác liệt. Địch đưa xe tăng ra án ngữ và bắn trả quyết liệt hòng ngăn chặn đường tiến quân của ta. Các chiến sĩ ta lợi dụng từng căn nhà, góc phố anh dũng chiến đấu và uy hiếp lực lượng địch trong khu.

Trực tiếp tham gia tấn công tại khu vực sân bay, ông Sáu Kỷ nhớ lại: Ban đầu ta nổ súng xung phong và bắt được 8 tên, thu nhiều vũ khí nhưng ta chưa làm chủ được trận địa. Đến hơn 9 giờ, sau khi bọn địch trong khu đầu hàng, nhiều quần chúng kéo đến giương băng cờ, nổi trống mõ và hô to “Hoan hô binh sĩ trở về với nhân dân”, “Hoan hô quân giải phóng”. Bọn địch khu vực sân bay sau đó cũng đầu hàng, ta xông vào chiếm lĩnh toàn bộ khu vực sân bay, thu vũ khí và bắt được nhiều tên.

Khi ta đồng loạt tấn công, quần chúng đã hưởng ứng nổi dậy, số cảm tình cách mạng bên trong thị xã tuy còn yếu nhưng nhờ mũi vũ trang ta công kích mạnh nên trên địa bàn thị xã Vị Thanh đã có 14 điểm tự khởi nghĩa chiếm căn cứ địch, gom súng nộp cho cách mạng như ở Vị Thiện, Vị Tín, Vị Hưng, Nhà đèn, Công chánh, Bệnh viện, Ty Nông nghiệp, Phòng tuyển mộ nhập ngũ...

Theo ông Sáu Kỹ, đến khoảng 9 giờ hơn, anh Lê Hải, Đại đội trưởng Đại đội 5, thuộc tiểu đoàn Quyết Thắng 1, do Quân khu chi viện, đã chỉ huy một mũi tấn công từ Hồ Sen tiến thẳng ra đường Trần Hưng Đạo nhằm bịt đường tháo chạy của quân địch trong tiểu khu. Tại ngã ba Nữ Dân (đoạn giao giữa đường 30-4 và đường Trần Hưng Đạo ngày nay), địch bố trí 2 xe thiết giáp bắn xối xả nhằm chặn mũi tiến công của quân ta, làm cho một số chiến sĩ hy sinh và bị thương.

Tại đây, quân ta đánh trả quyết liệt và đã bắn cháy 1 xe thiết giáp địch, quân địch trong chiếc xe thiết giáp còn lại hoảng sợ nhảy khỏi xe bỏ chạy. Ta nhanh chóng xông lên bắt được bọn lính bỏ chạy, chiếm giữ chiếc xe thiết giáp và sử dụng chiếc xe thiết giáp này đánh thẳng vào tiểu khu Chương Thiện.

Khi xe tiến đến cổng tiểu khu, từ trong dinh tỉnh trưởng có chiếc xe jeep chở tên đại tá Hồ Ngọc Cẩn lao ra. Quân ta cho xe thiết giáp chặn đầu xe jeep lại, bắt sống tên Hồ Ngọc Cẩn. Ngay lúc đó, anh Lê Hải ra lệnh cho tên Cẩn dùng vô tuyến điện kêu gọi bọn địch trong tiểu khu và các cứ điểm còn lại buông súng đầu hàng và quân ta đã tràn vào chiếm lĩnh căn cứ địch.

Đúng 9 giờ 30 phút, ngày 1-5-1975, thị xã Vị Thanh hoàn toàn giải phóng vào.

Đ.B ghi