Mỹ - Trung xích lại gần nhau ?

Sau nhiều sóng gió, quan hệ Mỹ - Trung gần đây được cho là “ấm lên” đã mở ra tín hiệu khả quan trong tương lai. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: AFP/TTXVN

Cuộc gặp kéo dài 4 giờ giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại San Francisco vào ngày 15-11 vừa qua đã làm dấy lên những hy vọng về khả năng tan băng trong mối quan hệ Mỹ - Trung sau một năm hai cường quốc gần như cắt đứt các kênh tiếp xúc cấp cao.

Theo đó, ngày 22-12, hai quốc gia đã khôi phục đối thoại quân sự cấp cao, vốn bị Trung Quốc đình chỉ vào tháng 8-2022 để phản đối chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ lúc đó là bà Nancy Pelosi.

Theo thông tin từ cuộc họp trực tuyến giữa Tướng Charles Brown, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ và người đồng cấp Trung Quốc, Tướng Liu Zhenli, thành viên Quân ủy Trung ương kiêm Cục trưởng Cục Tham mưu Liên quân, cả hai bên đều cho rằng điều quan trọng là phải giữ cho các đường dây liên lạc luôn được kết nối.

Một tuần trước đó, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có động thái làm tăng thêm bầu không khí thân mật qua bức thư chúc mừng nhân kỷ niệm 50 năm thành lập Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung (USCBC), một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Washington, đại diện cho hơn 270 công ty Mỹ kinh doanh tại Trung Quốc.

Ông Tập Cận Bình đã hứa hẹn về một môi trường kinh doanh tốt hơn ở Trung Quốc, trong đó các công ty Mỹ sẽ có những cơ hội mới. Chủ tịch Trung Quốc cũng kêu gọi USCBC và các thành viên “xây dựng cầu nối trao đổi thân thiện” và mở rộng hợp tác giữa hai nước, dấu hiệu cho thấy mối quan hệ song phương quan trọng hàng đầu thế giới tiếp tục ấm lên.

Về phía Mỹ, cũng đã có những tín hiệu tích cực đến từ Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen. Bà cho biết sẽ có chuyến thăm Trung Quốc lần thứ hai vào năm 2024 khi hai nước kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao. Bộ trưởng Tài chính Mỹ cho biết trọng tâm của bà sẽ là phân loại các lĩnh vực quan tâm, đồng thời đưa ra khuôn khổ về chương trình nghị sự của chuyến đi trong bài phát biểu trước USCBC.

Gần đây, các nhóm công tác được hai nước Mỹ - Trung thành lập để giải quyết những vấn đề liên quan tới tài chính và kinh tế đã nhóm họp thường xuyên. Bà Janet Yellen cho rằng: “Đây là điều kiện tốt để lãnh đạo cấp cao hai nước thuận lợi trao đổi những vấn đề liên quan cả kinh tế và quân sự. Đối với những nhà hoạch định chính sách kinh tế khi đối phó khủng hoảng tài chính, điều quan trọng là phải biết đối tác mà họ có thể nhanh chóng liên hệ. Để thực hiện điều này, Mỹ và Trung Quốc sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi giữa các cơ quan quản lý tài chính hai bên”.

 Theo Bhagyashree Garekar, nhà phân tích của Straits Times, quan hệ hai nước đã ấm hơn đôi chút so với hồi đầu năm nay. Quan hệ song phương xuống mức thấp nhất vào tháng 2, khi Mỹ bắn hạ khí cầu Trung Quốc mà họ coi là thiết bị do thám ngoài khơi bờ biển Nam Carolina. Bắc Kinh chỉ trích hành động này, nói rằng đó chỉ là khí cầu thời tiết đi lạc.

Còn Bonny Lin, nhà nghiên cứu cấp cao về an ninh châu Á tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế ở Mỹ cho rằng: “Chúng tôi đang thấy một số động thái tích cực, khi các cơ quan Chính phủ Trung Quốc được khuyến khích tiếp xúc nhiều hơn với các đối tác Mỹ. Một trong số đó là việc nối lại trao đổi quân sự cấp cao”.

Tuy nhiên, giới quan sát cũng cảnh báo, quan hệ Mỹ - Trung có thể tiếp tục đối mặt nhiều sóng gió trong năm 2024, vì còn quá nhiều bất đồng. Trong đó có các vấn đề về Đài Loan, Biển Đông, thương mại giữa hai nước, bất đồng về xung đột Nga - Ukraine, xung đột tại Dải Gaza và nhiều vấn đề khác liên quan.

Tuy nhiên, bà Yellen vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của nỗ lực duy trì ổn định trong quan hệ song phương. “Nền kinh tế và người dân chúng tôi cũng như cả thế giới sẽ trở nên an toàn hơn. Đây là ý nghĩa của việc Mỹ và Trung Quốc xây dựng và quản lý mối quan hệ của chúng tôi một cách có trách nhiệm”, bà chia sẻ.

HN tổng hợp