Cảnh báo sự trỗi dậy của IS

Theo báo cáo ngày 13-8 của Liên Hiệp Quốc, IS hiện có khoảng 30.000 quân ở Iraq và Syria dù đã mất phần lớn lãnh thổ chiếm giữ được trong những năm qua. Báo cáo này nhận định sự hiện diện của IS và Al-Qaeda là mối đe dọa cho Đông Nam Á, Trung và Nam Á, châu Âu, Đông Phi, Bắc Phi và bán đảo Arab.

Theo một báo cáo của Liên Hiệp Quốc, IS hiện vẫn còn khoảng 30.000 quân ở Iraq và Syria. Ảnh: AP

Dù bị đánh bại ở Iraq và phần lớn các khu vực của Syria, một “phiên bản bí mật” của các thành phần nòng cốt vẫn duy trì hoạt động, cùng với các lực lượng ủng hộ quan trọng tại Afghanistan, Libya, Đông Nam Á và Tây Phi.

Mạng lưới của lực lượng Al-Qaeda trên toàn cầu tiếp tục thể hiện khả năng phục hồi với các tổ chức trực thuộc và đồng minh, thậm chí còn mạnh hơn IS ở một số nơi như Somalia, Yemen, Nam Phi và khu vực Sahel ở châu Phi.

Trong khi đó, các chỉ huy của Al-Qaeda ở Iran đã thể hiện vai trò nổi bật trong việc phối hợp nhằm tăng cường đáng kể quyền lực của thủ lĩnh Ayman al-Zawahri, kể cả tại Syria. IS tràn vào Iraq vào năm 2014 và giành quyền kiểm soát gần một phần ba lãnh thổ. Vào thời điểm cao trào, khu vực do tổ chức cực đoan này kiểm soát trải dài từ thành phố Aleppo của Syria cho đến phía bắc thủ đô Baghdad ở Iraq.

Sau khi bị đẩy lùi, IS chuyển hướng từ một nhà nước tự xưng thành mạng lưới khủng bố bí mật chủ yếu tại Iraq, trong khi vẫn kiểm soát một số nơi ở Syria.

Các chuyên gia cho rằng IS vẫn giữ nguyên các nguyên tắc và vẫn do thủ lĩnh Abu Bakr al-Baghdadi nắm quyền, dù có nhiều thông tin về việc người này đã bị thương. Tổ chức này luôn tìm cách bành trướng ra bên ngoài khu vực chiến sự. Việc thu hút các chiến binh tới Iraq và Syria bị ngưng trong khi chiều hướng ngược lại đang diễn tiến và là thách thức lớn.

Báo cáo của Liên Hiệp Quốc không đưa ra các số liệu về Tây Phi nhưng cho biết rằng khu vực này đang có sự hiện diện của cả IS và lực lượng Al-Qaeda. Tương tự, ở Đông Phi cũng có sự hiện diện của hai nhóm khủng bố này nhưng nếu như nhánh nhỏ Al-Shabab của Al- Qaeda đang chiếm ưu thế thì tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS gần như không có quyền lực gì.

Lực lượng Al-Qaeda cũng đang chiếm ưu thế trên bán đảo Arab mà trung tâm thành trì của chúng là ở Yemen. Nhánh nhỏ AQAP của Al-Qaeda giống như Saudi Arabia và Mỹ đang chiến đấu chống lại lực lượng Houthi tại Yemen ở phía Bắc với một lực lượng gồm 6.000-7.000 quân trong khi IS chỉ có vài trăm tay súng tại đây.

Vùng Trung và Nam Á gồm có Pakistan và Afghanistan cũng nhận thấy mối đe dọa từ một Al-Qaeda đang “mạnh hơn về tinh thần”. Báo cáo này cũng khẳng định các cuộc tấn công ở Indonesia là do một nhóm khủng bố có liên quan đến IS thực hiện, đồng thời cho biết thêm bất chấp cuộc chiến của Tổng thống Rodrigo Duterte chống lại phiến quân IS tại Philippines, lực lượng IS tại quốc gia này vẫn “giàu có về tiền bạc” và “ngày càng phát triển”.

Cố vấn an ninh Hisham al-Hashimi, một trong các chuyên gia hàng đầu của Iraq về IS, nhận định chiến lược của tổ chức IS hiện nay dựa trên “bốn tam giác tử thần”, nơi các chiến binh có thể ẩn nấp mà không cần sự ủng hộ của dân chúng địa phương.

Trong tam giác thứ nhất, IS sử dụng dãy núi Hamrin làm căn cứ tiến hành các vụ phục kích và tấn công các doanh trại của lực lượng quân đội và cảnh sát Chính phủ Iraq. Phần lớn khu vực này nằm dưới sự kiểm soát của IS.

Trong tam giác thứ 2, bao gồm cả Samarra, IS vẫn chưa thu phục được dân địa phương nhưng các phiến quân IS có thể lui về ẩn náu an toàn khi bị tấn công.

Tam giác thứ 3, nằm giữa Baghdad và Damascus, là nơi IS tiến hành các vụ bắt cóc và đánh bom, phá rối hoạt động buôn bán và đánh cắp hàng hóa thương mại.

Tam giác thứ 4 là vùng sa mạc rộng lớn ở khu vực biên giới với Jordan, Syria và Saudi Arabia.

Chuyên gia al-Hashimi nói: Mục tiêu của các tàn quân IS hiện nay là tạo ra sự hỗn loạn và thách thức độ tin cậy của các lực lượng Iraq, gieo rắc sự hoài nghi giữa lực lượng an ninh và người dân Iraq. Điều này khác với chiến lược của IS trong giai đoạn 2014-2015 là đánh chiếm các thành phố lớn. Tổ chức này giờ có dấu hiệu chuyển hướng thành một nhóm phiến quân hoạt động theo kiểu du kích.

NGUYỄN TẤN tổng hợp