Đảm bảo vụ lúa Đông xuân thắng lợi

Bắt đầu từ cuối tháng 10-2018, nông dân các tỉnh ĐBSCL sẽ xuống giống lúa Đông xuân 2018-2019, vụ mùa chủ lực trong năm.

Bộ NN&PTNT khuyến cáo sản xuất vụ Đông xuân 2018-2019 đồng loạt, né rầy, đề phòng hạn mặn…

Theo dự báo của cơ quan khí tượng thủy văn, năm nay nhiều khả năng mùa mưa kết thúc sớm; trong khi tình hình sâu bệnh, hạn hán và xâm nhập mặn diễn biến phức tạp; do đó, cần chuẩn bị các giải pháp ứng phó để đảm bảo vụ Đông xuân tới thắng lợi.

Một năm thuận lợi

Văn phòng Cục Trồng trọt phía Nam (thuộc Bộ NN&PTNT) cho biết, năm 2018 tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa hàng hóa ở khu vực ĐBSCL đạt được những kết quả khích lệ; trong đó nhiều địa phương đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu giảm đất lúa nhưng sản lượng lúa vẫn tăng. Cụ thể, vụ Đông xuân 2017-2018, các tỉnh ĐBSCL sản xuất hơn 1,57 triệu ha, giảm 5.886ha, năng suất lúa hơn 6,88 tấn/ha, tổng sản lượng đạt 10,8 triệu tấn, tăng 967.000 tấn so với vụ Đông xuân trước. Vụ Hè thu 2018, nông dân ĐBSCL sản xuất hơn 1,6 triệu ha, giảm 6.725ha, sản lượng lúa đạt hơn 9 triệu tấn, tăng 233.000 tấn. Vụ Thu đông 2018, dù nước lũ về sớm nhưng các tỉnh ĐBSCL gieo sạ được 704.853ha, giảm 60.599ha, năng suất đạt gần 54 tạ/ha, tăng 0,2 tấn tạ/ha, sản lượng lúa hơn 3,8 triệu tấn… Ông Lê Thanh Tùng, Trưởng Văn phòng Cục Trồng trọt phía Nam, cho rằng: “Thời gian qua, các địa phương tăng cường ứng dụng những tiến bộ khoa học vào sản xuất lúa nhằm tăng năng suất, chất lượng và tăng giá trị. Trong đó, nông dân ĐBSCL thực hiện khá tốt việc giảm khối lượng giống gieo sạ từ trên 150kg/ha xuống khoảng 100kg/ha. Bên cạnh đó, nhiều nơi áp dụng đồng bộ cơ giới hóa trong sản xuất lúa như san phẳng đồng ruộng, sạ hàng, cấy bằng máy… giúp việc giảm lượng giống được tốt hơn”.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho hay, đến cuối tháng 9-2018, cả nước xuất khẩu được 4,45 triệu tấn gạo, kim ngạch khoảng 2,49 tỉ USD, tăng 8% về khối lượng và tăng 23% về giá trị so với cùng kỳ. Giá gạo xuất khẩu trung bình đạt 504,4 USD/tấn, tăng 14,6%. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ gạo của Việt Nam nhiều nhất, chiếm tỷ lệ 22,4%; kế đến là Indonesia 17%; Philippines đứng thứ 3 chiếm 13,5% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam…

Cũng trong năm 2018, nông dân ĐBSCL đã chuyển khoảng 62.233ha đất lúa ở những nơi kém hiệu quả sang trồng rau màu, cây ăn trái, nuôi thủy sản… mang lại giá trị khá cao. Sở NN&PTNT tỉnh An Giang cho biết, nông dân khi chuyển đất lúa sang trồng bắp trắng cho thu nhập khoảng 136 triệu đồng/ha, trừ chi phí còn lời 77 triệu đồng/ha; trồng khoai cao thu nhập 130 triệu đồng/ha, lời 59 triệu đồng/ha; trồng dưa leo thu nhập 115 triệu đồng/ha, lời 84 triệu đồng/ha; trồng sen thu nhập khoảng 100 triệu đồng/ha, lời 40 triệu đồng/ha. Tại Tiền Giang, nông dân chuyển đổi đất lúa để trồng rau màu cho lợi nhuận cao hơn lúa từ 15-23 triệu đồng/ha…

Cố gắng đạt 10,9 triệu tấn lúa…

Có thể nói, hiệu quả của sản xuất lúa năm 2018 đã tạo đà thuận lợi cho nông dân ĐBSCL bước vào vụ Đông xuân 2018-2019. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho rằng, quan điểm chỉ đạo sản xuất vụ Đông xuân tới là đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng tăng chất lượng, giá trị và bền vững. Sản xuất lúa gạo phải đáp ứng tốt nhu cầu thị trường tiêu thụ nội địa và xuất khẩu; đồng thời áp dụng kỹ thuật để giảm giá thành, tăng lợi nhuận cho nông dân. Chú ý việc xây dựng vùng nguyên liệu theo chuỗi giá trị gắn kết giữa nông dân với hợp tác xã và doanh nghiệp tiêu thụ, xuất khẩu gạo.

Kế hoạch vụ Đông xuân 2018-2019, các tỉnh ĐBSCL sản xuất khoảng 1,57 triệu ha lúa, giảm 400ha, năng suất ước đạt 6,92 tấn/ha, sản lượng gần 10,9 triệu tấn lúa, tăng 60.000 tấn… Theo Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang, hiện nay ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương cùng nông dân đang khẩn trương cho vụ Đông xuân sắp tới với diện tích 77.900ha, dự kiến năng suất đạt 7,3 tấn/ha, sản lượng 570.228 tấn. Tỉnh chủ trương xuống giống đồng loạt, né rầy, khuyến cáo tăng cường sử dụng giống chất lượng cao phục vụ xuất khẩu. Ngoài ra, chuẩn bị các phương án phòng chống hạn mặn bảo vệ lúa…

Ông Nguyễn Thành Tài, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đồng Tháp cho biết, theo kế hoạch vụ lúa Đông xuân 2018-2019, toàn tỉnh dự kiến sẽ xuống giống khoảng 205.000ha, năng suất bình quân từ 6,8-7 tấn/ha, sản lượng ước đạt hơn 1,4 triệu tấn, trong đó lúa chất lượng cao chiếm 60% diện tích. Để đảm bảo vụ lúa Đông xuân 2018-2019, đạt hiệu quả cao, tỉnh Đồng Tháp đề nghị các huyện xuống giống tập trung, đồng loạt, né rầy trên từng khu vực, từng cánh đồng, không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh (rầy nâu, vàng lùn - lùn xoắn lá, muỗi hành…), bảo đảm thời gian cách ly với vụ Thu đông ít nhất 20 ngày. Mục tiêu của vụ Đông xuân năm nay là phấn đấu phát triển sản xuất cây lúa theo hướng an toàn, bền vững, liên kết trong sản xuất, tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế nhằm nâng cao thu nhập của nông dân. Vì vậy, cần đẩy mạnh việc hợp tác giữa nông dân với hợp tác xã và doanh nghiệp, nhằm có kế hoạch tiêu thụ lúa kịp thời khi thu hoạch…

 Ông Nguyễn Văn Tỉnh, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy lợi, lưu ý: Theo nhận định của ngành chuyên môn thì hiện tượng ENSO được dự báo duy trì trạng thái tới tháng 10-2018, từ tháng 11 có xu hướng chuyển dần sang trạng thái El Nino với xác suất khoảng 60-70%. Lượng mưa ở Nam bộ từ tháng 10-2018 đến tháng 2-2019 ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm 15-30%; năm 2018 khả năng kết thúc mùa mưa sớm. Từ cuối tháng 12-2018 đến tháng 1-2019, nước mặn có khả năng vượt quá 4g/l xâm nhập vào vùng cách biển từ 10-20km ở ĐBSCL. Sang tháng 2, 3 và 4-2019, ở vùng cách biển từ 30-40km có khả năng bị mặn xâm nhập khoảng 4g/l… Như vậy, các khu vực cửa sông Cửu Long cách biển từ 15-25km vẫn có khả năng khó khăn về nước tưới; vùng ven biển Tây ở Cà Mau và Kiên Giang có nguy cơ thiếu nước ngọt từ cuối tháng 11-2018; ở thành phố Vị Thanh (Hậu Giang) có khả năng xâm mặn với nồng độ 1-3g/l vào tháng 4, tháng 5-2019…

Bài, ảnh: HƯNG TÂN